Literatuur, Geschiedenis en Theorie

J.A. Dautzenberg (2009)

Gepubliceerd op 08-02-2017

Anna Blaman

betekenis & definitie

Nederlandse romanschrijfster; pseudoniem van J.P. Vrugt (1905–1960; P.C.Hooftprijs 1956). Het werk van Blaman wordt gerekend tot de ‘roman noir’: sombere romans onder invloed van het existentialisme waarin problemen als eenzaamheid, levensangst en de zinloosheid van het bestaan centraal staan.

Al haar romans gaan over min of meer mislukte liefdesrelaties. De voor die tijd tamelijk openhartige beschrijvingen van erotische gevoelens, waaronder lesbische, schokten de lezers nogal. Haar eerste roman, Vrouw en vriend (1941), gaat over twee mislukte verhoudingen en heeft, zoals bijna al haar werken, autobiografische trekken; de schrijfster is echter niet terug te vinden in de vrouwelijke hoofdpersonen maar in de mannelijke. Haar tweede roman, Eenzaam avontuur (1948), maakte haar beroemd/berucht: sommige critici (bijvoorbeeld Vestdijk) waren zeer lovend, anderen (bijvoorbeeld L.Th. Lehman) gebruikten woorden als ‘platvloers’. Het is een dubbelroman: terwijl de schrijver Kosta werkt aan een detectiveverhaal, komt hij erachter dat zijn vrouw een verhouding heeft. Hij gebruikt zijn verhaal om tot klaarheid te komen over zichzelf en zijn relatie met zijn vrouw.

Blaman schreef nog twee andere romans, Op leven en dood (1954), over een man die zowel geestelijk als lichamelijk in een crisis komt te verkeren nadat zijn vrouw hem in de steek heeft gelaten, en De verliezers (1960; onvoltooid), over de relatie tussen twee verpleegsters en een oude man. Haar verhalen werden gebundeld in Ram Horna (1951) en Overdag (1957). Anna Blaman had tot in de jaren ’70 van de vorige eeuw een groot lezerspubliek – haar boeken kenden talrijke herdrukken – maar is daarna geleidelijk in vergetelheid geraakt.

Overige werken o.a.
1943 Ontmoeting met Selma (novelle)
1950 De kruisvaarder (novelle)