Literatuur, Geschiedenis en Theorie

J.A. Dautzenberg (2009)

Gepubliceerd op 08-02-2017

Andreas Burnier

betekenis & definitie

Nederlandse romanschrijfster en essayiste; pseudoniem van C.I. Dessaur (1931–2002). Burniers werk staat in het teken van haar verzet tegen de discriminatie van vrouwen en homoseksuelen; ook het antisemitisme (zij is van joodse afkomst) speelt een rol.

Hoewel Burnier het niet met alle aspecten van het feminisme van de jaren ’60 en ’70 eens was – zij was bijvoorbeeld een fel tegenstandster van vrije abortus – moet ze toch beschouwd worden als een van de belangrijkste feministische schrijfsters van die jaren, die bovendien als hoogleraar criminologie te Nijmegen een groot intellectueel gezag genoot.

Haar eerste boek was Een tevreden lach (1965), dat vanwege het overstelpende aantal belevenissen van de ik-persoon wel eens een feministische schelmenroman is genoemd, maar dat in feite een ontwikkelingsroman is. Simone Baling wordt zich geleidelijk bewust van haar lesbische aard; tegelijk spelen transseksualiteit (het gevoel psychisch van een andere sekse te zijn dan lichamelijk) en het maatschappelijke gegeven dat mannen veel meer mogelijkheden hebben dan vrouwen een belangrijke rol. Deze thema’s komen terug in de verhalenbundel De verschrikkingen van het noorden (1967) en in de roman Het jongensuur (1969).

Deze titel slaat op het tijdstip dat het zwembad alleen voor jongens is geopend; de hoofdpersoon – eveneens Simone geheten – van dit sterk autobiografische verhaal is een joods meisje dat tijdens de Tweede Wereldoorlog zonder haar ouders bij allerlei gezinnen ondergedoken zit. Verhaaltechnisch is de roman merkwaardig omdat de zes hoofdstukken chronologisch teruglopen: van 1945 naar 1940.