Gepubliceerd op 13-06-2017

Zhou Enlai (1898-1976)

betekenis & definitie

Chinees politicus; premier (1949-76) van de Volksrepubliek China.

Zhou Enlai kwam uit een welvarende familie. Tijdens een studieverblijf in Japan legde hij contacten met Japanse socialisten. In 1920 ging Zhou als werkstudent naar Frankrijk, waar hij lid werd van de Chinese Communistische Partij en contact had met de Vietnamese revolutionair Ho Chi Minh. Na terugkeer in zijn vaderland in 1924 werkte hij samen met de nationalist Chiang Kaishek. Na de breuk van Chiang met het radicale deel van de Guomindang in april 1927 sloot Zhou zich bij de communisten aan. Hij hield zich vooral bezig met de militaire organisatie van de partij en verbleef ook enige tijd in Moskou. In 1931 sloot hij zich bij Mao Zedong in de Chinese sovjetrepubliek in de zuidelijke provincie Jiangxi aan. Hij speelde een belangrijke rol bij de voorbereiding van de eerste fase van de Lange Mars (1934-35). Tijdens het Xi'an-incident wist Zhou Enlai Chiang Kaishek over te halen een Verenigd Front tegen de Japanners te accepteren.

Na het uitroepen van de Volksrepubliek China op 1 oktober 1949 werd Zhou premier; van 1949-58 was hij tevens minister van Buitenlandse Zaken. Tijdens de Koreaanse oorlog was hij nauw betrokken bij de onderhandelingen die in 1953 tot een wapenstilstand leidden. Ook nam hij deel aan de besprekingen die een eind maakten aan de eerste Indochinese oorlog (1946-54). Door zijn optreden tijdens de Conferentie van Bandung in 1955 maakte hij naam als internationaal bemiddelaar. Ook kreeg hij een reputatie van belangenbehartiger van de derde-wereldlanden.

Zhou Enlai was in 1963 een van de eerste pleitbezorgers van de Vier Moderniseringen, die vanaf 1976 door Deng Xiaoping zouden worden doorgevoerd. Tijdens de Culturele Revolutie (1966-69) remde hij de extremisten af en hielp hij mee de orde te herstellen. Zhou was de architect van het herstel van de betrekkingen met de Verenigde Staten. Een groot persoonlijk succes was het bezoek van de Amerikaanse president Nixon aan de Volksrepubliek in 1972. Ondanks machtswisselingen in de Chinese partijtop wist hij zich tot zijn dood te handhaven.