Gepubliceerd op 13-06-2017

Oder-Neisse-grens

betekenis & definitie

Sinds 1945 de westgrens van Polen, gevormd door de rivieren de Oder en de Neisse. Deze rivieren hadden in de Middeleeuwen eveneens de grens van Polen gevormd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren de geallieerden het eens geworden over een aanzienlijke gebiedsuitbreiding van Polen in westelijke richting, waarbij de Sovjetunie echter verder wilde gaan dan de westerse mogendheden. In het oosten ging de in 1919 vastgestelde Curzon-lijn de grens vormen, waardoor Polen veel grondgebied aan de Sovjetunie moest afstaan. Als compensatie droeg de Sovjetunie op 5 februari 1945 het door haar veroverde Duitse gebied tot aan de Oder-Neisse-linie aan de Poolse communistische regering over. Door deze grensregelingen, waarbij etnische overwegingen geen rol speelden, schoof Polen een flink stuk naar het westen op.

Op de conferentie van Potsdam (17 juli-2 augustus 1945) accepteerden de westerse landen de overdracht als een voorlopige administratieve maatregel; de Sovjetunie beschouwde haar als definitief. Enkele miljoenen Duitstalige inwoners verlieten al of niet vrijwillig het voormalige Duitse gebied en vluchtten naar het westen. Hun plaatsen werden door Polen ingenomen.

Op 6 juli 1950 erkende de DDR de grens officieel. Voor de BRD bleef de Oder-Neisse-grens lange tijd een omstreden politieke kwestie. Op 7 december 1970 werd in Warschau een verdrag tussen de BRD en Polen ondertekend, waarin beide landen vaststelden dat de Oder-Neisse-grens de westgrens van Polen vormde. Dit verdrag maakte deel uit van de Ostpolitik van de West-Duitse bondskanselier Willy Brandt. Toen in 1990 de hereniging van Duitsland binnen handbereik kwam, aarzelde bondskanselier Helmut Kohl de grens officieel te erkennen. De definitieve regeling vond uiteindelijk plaats op 14 november 1990, toen het herenigde Duitsland en Polen een grensverdrag tekenden, dat de bestaande grenzen bekrachtigde.