Lexicon van de Nederlandse Landstreken

dr. H.A. Visscher (2002)

Gepubliceerd op 24-02-2017

Krimpenerwaard

betekenis & definitie

De Krimpenerwaard is het deel van het venig polderland dat wordt omsloten door de Hollandse IJssel, Nieuwe Maas, Lek en grens met de provincie Utrecht. Rivieren hebben er de veenvorming minder sterk onderbroken en beïnvloed als in de zuidelijker gelegen Alblasserwaard. Van laatstgenoemd gebied onderscheidt de waard zich trouwens ook doordat er slechts een enkel oud rivierduin boven de venige bodem uitsteekt.

Vlak voor haar systematische ontginning werd het overgrote deel van de waard ontwaterd door enkele veenstroompjes. De voornaamste was de nog bestaande afgedamde Vlist.
De systematische ontginning van venige gebieden als de Krimpenerwaard begon pas later in de Middeleeuwen. Ze geschiedde daarbij vanuit de rivieren, grotere veenstroompjes en waar deze ontbraken vanuit gegraven weteringen. Met de meeste andere delen van het venig polderland heeft de Krimpenerwaard gemeen, dat de oudere boerderijen er langs de rivieren en gegraven weteringen kwamen te staan. Bovendien is karakteristiek voor zulke gebieden dat de boerderijen er aan het begin van lange strookvormige kavels werden gesitueerd en die kavels door lage kaden gemarkeerde complexen vormen.
Om haar te beschermen tegen wateroverlast werd de streek omdijkt en zijn later enige stukken polderland veranderd in boezems, waar windmolens ongewenst water brachten.
Sedert het begin van de negentiende eeuw namen gemalen het werk van de windmolens gaandeweg over en verloren sommige boezems hun functie.
Van de in het gebied gelegen nederzettingen kreeg het bij de Lek gelegen Schoonhoven stadsrechten. In het recente verleden vond slechts aan de bij Rotterdam gelegen westrand van het gebied een verstedelijking van betekenis plaats. Door de streek lopen tegenwoordig enkele provinciale wegen.