Lexicon van de Nederlandse Landstreken

dr. H.A. Visscher (2002)

Gepubliceerd op 24-02-2017

Fivellanden

betekenis & definitie

Het ter plekke van de verdwenen Fivelboezem gelegen (voormalige) kwelder polderland. De Fivelboezem was een arm van de Waddenzee, die een tijdlang het uiterste noordoosten van het oudere Groningse kwelderlandschap geleedde..Evenals de Lauwerszee bereikte de Fivelboezem in de twaalfde eeuw zijn grootste omvang, ging de opslibbing er toen weer in het ontstaan van nieuwe kwelders resulteren en werd deze landaanwas door bedijkingen gevolgd. Het dichtslibben van de Fivelboezem betekende, dat de natuurlijke afwatering in en om dit gebied trager ging verlopen. In verband hiermee werd de bovenloop van de Fivel omstreeks 1192 afgeleid naar een verder oostwaarts aanwezige, in de richting van de Eems stromend riviertje, dat de naam Apt droeg. Men groef daartoe een kanaal van het aan de Fivel gelegen Winneweer naar het langs de Apt gebouwde Appingedam. Het kanaal en de Apt waarin men het liet uitstromen werden Delf en later Damsterdiep genoemd. De naam Damsterdiep zou nadien trouwens ook nog worden gegeven aan een afwateringskanaal, dat in 1424 van Groningen naar het Fivelgedeelte bij Ten Post is gegraven.

Al voor het eind van de Middeleeuwen was het overgrote deel van de Fivelboezem polderland geworden. Na de Middeleeuwen kon er door het lang uitblijven van nieuwe bedijkingen een vrij brede kwelderzone langs de Waddenzee ontstaan. Pas in 1718 werd deze zone ingepolderd. Na die vroeg 18de-eeuwse bedijking vormden zich opnieuw kwelders langs de Waddenzee. De bedijking hiervan liet minder lang op zich wachten.
In 1972 werd aan de noordoostrand van het polderland een zone als haven- en industriegebied ingericht.