Rasphuis, gevangenis waarin de gedetineerden dwangarbeid verrichtten, vaak in de vorm van het raspen en verwerken van verfhout; vandaar de naam rasphuis. Het eerste rasphuis werd in 1596 in Amsterdam in gebruik genomen.
Men werd toen terughoudender met lijf en doodstraffen en wilde vooral jonge misdadigers aan produktieve arbeid laten wennen om hun terugkeer in de maatschappij te vergemakkelijken. In 1597 werd een dergelijke inrichting voor vrouwen gerealiseerd: het → spinhuis. Deze tuchthuizen kunnen worden beschouwd als de voorlopers van de huidige gevangenissen.
