Jansenius, Cornelius (Cornelis Jansen), Nederlands rooms katholiek theoloog, *28.10.1585 Leerdam, +6.5.1638 Ieper. Jansenius werd in 1618 hoogleraar in Leuven en in 1631 bisschop van Ieper.
Hij was intensief betrokken bij de theologische debatten van zijn tijd, waarin hij zich tegen de jezuïeten keerde. Hij stelde dat de menselijke natuur door de zondeval in het paradijs bedorven is en daarom door de concupiscentia (zieke lust) tot zonde neigt. Onder invloed van de goddelijke genade doet de menselijke wil echter noodzakelijk het goede. Zijn postuum uitgegeven studie over de theologische opvattingen van Augustinus (1640), werd door de Kerk verboden en gaf aanleiding tot een diepgaande controverse onder theologen (→ jansenisme).
