a, um, comp. plūs, plūris (subst.), plur. plūres, n. plūra, zelden pluria (adi. en subst.), sup. plūrimus, a, um,
I. eig.,
a. (van getal) veel, talrijk, viri, Cic., multae pecuniae alienae, Cic., multi, velen, vooral = de grote hoop, de menigte, de gewone mensen of redenaars, Cic., multa, vele dingen, veel, Cic., ne multa of ne multis, in het kort, Cic.; comp., plures, verscheidene, meer dan een, Cic.; sup., plurimi, zeer vele, de meeste, Cic., ook collectief, plurimus dicent, Hor., en c. gen. partit., longe plurimos hostium occidit, Liv. | ook bij stofnamen, caro, Cic., sudor, Cic., supellex, Nep., victima, Ov.; sup., plurima Aetna, het grootste gedeelte der Aetna, Ov.
b. (van intensieve grootte en sterkte) groot, sterk, aanzienlijk, veel, cura, Sall., sermo, Cic., velut multā pace, als in diepe vrede, multum est, het is van groot gewicht, doet er veel toe, Verg.; sup., plurimus sol, de grootste hitte, Ov., plurima quā silva est, waar het woud het dichtst is, Ov., luna, vol, Hor. | in ‘t bijz., van de tijd van de dag, ad multum diem, tot laat op de dag, Cic., multo die, Caes., multa nocte, Cic.
c. (van uitgebreidheid) groot, multa pars Europae, Liv.; sup., plurimus collis, Verg.
II. overdr.,
a. wijdlopig, uitvoerig, breed, oratio, Cic., ne in re nota et pervulgata multus et insolens sim, Cic.
b. druk bezig, ijverig, bedrijvig, onophoudelijk, frequent, in eodem genere causarum multus erat, Cic., ad vigilias multus adesse, Sall., multa viri virtus multusque recursat honos, Verg., vand. multum est, het komt veel voor, men hoort het dikwijls, Cic.; sup., legor plurimus in orbe, Ov.
c. opdringerig, lastig, qui in aliquo genere (opzicht) aut inconcinnus aut multus est, Cic.
