(1), werktuig voor het heffen en verplaatsen van lasten in verticale en horizontale richting. Voor uitsluitend heffen dienen dommekracht*, lier*, lift* en takel*, voor laden en lossen van goederen gebruikt men kranen.
Elke K. is voorzien van een hijsrol of trommel, waarop een staaldraad wordt gewonden. Deze rol wordt, met tussenschakeling van tandwielen, aangedreven door handkracht, stoommachine, electromotor of verbrandingsmotor; waterdruk (hydraulische K.) komt weinig meer voor. Men onderscheidt o.a. de loop-K.* of rijdende K. (loopkat), draai K., rijdende toren-EL, brug-if., portaalK., stoom K. en drijvende kranen, de laatste op pontons gemonteerd;(2) toestel, waarmede men een buisopening door een draaiende beweging kan openen of sluiten en zodoende een vloeistof, gas of damp laat uitstromen of tegenhoudt.
