gemeente en hoofdstad der prov. N.-Holl. aan het Spaarne, 2567 ha, 158.715 inw.
Omvat de stad H., Schoten, gedeelten van Heemstede, Bloemendaal (Overveen), Haarlemmerliede, Spaarndam. Ten zuiden van de stad de Haarlemmerhout. Vele oude patriciërshuizen, de Grote of Sint Bavokerk, met wereldberoemd orgel, de Nieuwe St. Bavo (R.K.). H is de zetel van de Commissaris der Koningin, van R. Kath. en Oud-Kath. bisschop.
Vele onderwijsinstellingen (gymnasia, lycea, H.B.S., Middelb. Techn. School, e.a.) Hoofdplaats voor de bloembollenhandel. Belangrijke nijverheid. - H. verkreeg 1245 stadsrecht. Vermaard is gebleven het beleg door de Spanjaarden van Dec. 1572-Juni 1573, waarna de stad werd ingenomen en uitgemoord.
