Muzio Clementi (Rome 1752-Evesham 1832) was een Italiaans-Brits componist van voornamelijk pianomuziek in de Weense klassieke stijl. Ook was hij pianist, pedagoog, pianofabrikant en uitgever; vanwege al deze activiteiten werd hij soms de 'vader van de piano' genoemd.
Zo groot was kennelijk het pianistisch talent van de kleine Muzio, dat toen de rijke Engelse avonturier Peter Beckford hem te Rome hoorde spelen hij de dertienjarige voor zeven jaar van zijn vader kocht om hem tot een groot virtuoos op te voeden. Op Beekfords landgoed in Dorset studeerde de jongen zeven jaar lang in grote eenzaamheid. Daarna trok hij naar Londen en maakte er snel naam, vooral met zijn Pianosonates op. 2; onder andere met de populaire tweede daaruit, de 'Octave11les', demonstreerde hij zijn uitzonderlijke virtuositeit. Grote succesvolle tournees maakte Clementi door heel Europa; Londen bleef echter altijd zijn thuishaven. Zijn roem blijkt wel uit de invitatie van keizer Joseph II om op Kerstavond 1781 aan het Weense hof met Mozart een 'openbare pianowedstrijd' aan te gaan; dat soort vertoningen was toen erg in de mode. Iedereen vond beide musici fenomenaal, Mozart noemde Clementi echter 'louter een mechanicus'. Dat oordeel verrast, want Clementi speelde bij die gelegenheid zijn verrukkelijke, Haydn-achtige Sonate op. 24/2 waarvan Mozart later in de Zauberflöte-ouverture het beginthema dankbaar zou benutten.
Clementi had ook als pedagoog enorm aanzien. Een hele generatie pianisten leidde hij op waaronder Kalkbrenner, Moscheles en Field. Een aanvraag om de koninklijke familie les te geven sloeg hij af. Zijn Gradus ad Pamassum (1817-26) was het eerste grote studiewerk voor piano. Naast zijn werk als musicus en leraar bracht hij ook de pianofabriek Longman, Clementi & Co. tot grote bloei. Rijk geworden kocht Clementi zijn landgoed Evesham. Zijn begrafenis vulde Westminster Abbey.
leder pianospelend kind ontmoet op zekere dag Clementi's sonatines. Terwijl ze technisch eenvoudig zijn, geven ze een beginneling de ervaring 'echte' muziek te spelen; goed voorbereid begint de jonge pianist nu aan Haydn. Deze levendige stukken en Gradus ad Parnassum hebben lange tijd de naam Clementi voor algehele vergetelheid behoed, maar schiepen tegelijkertijd het misverstand dat hij alleen pedagogisch van belang was. Niets is minder waar: een flink aantal van zijn pianosonates zijn openbaringen van grote schoonheid. Ook Beethoven was die mening toegedaan, en Vladimir Horowitz bewees de kwaliteit in een paar plaatopnamen. Zo brengen desonates op. 13/6 in f en 25/5 in fis Scarlatti in Weens-klassiek gewaad.
Oeuvre
Ca. 64 pianosonates, capricci enz. (sommige 4-handig); korte pianostukken; 46 pianotrio's; pedagogische pianowerken; vele symfonieën waarvan ca. 6 bewaard gebleven.
