XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 15-03-2017

Marc-Antoine Charpentier

betekenis & definitie

Marc-Antoine Charpentier (Parijs? 1643-Parijs 1704) was één van de grootste Franse componisten van de 17e eeuw. Hoewel hij nooit een positie verwierf aan het hof van Lodewijk XIV, heeft hij door zijn enorme vakmanschap en productiviteit veel belangrijke muzikalefuncties bekleed in Parijs. Het grootste deel van zijn oeuvre bestaat uit gewijde muziek.

In zijn beste werken, zoals de grand motets uit de jaren '80 en '90 van de 17e eeuw, ontwikkelde hij een prachtige synthese van perfecte en subtiele Franse declamatie en Italiaanse lyriek. Charpentier trok al vroeg naar Italië om kunstschilder te worden, maar raakte er in de ban van muziek. In Rome volgde hij compositielessen bij Carissimi, en toen hij na drie jaar terugkwam in Parijs trad hij als huiscomponist en altus in dienst van hertogin de Guise. Later werd hij ook componist voor de kerk St. Louis én het opleidingsinstituut van de Jezuïeten. In 1672 volgde Charpentier Lully op als theatercomponist bij de Comédie Française van Molière. Hij schreef muziek voor o.a. Le mariage forcé (1672) en Le malade imaginaire (1673). Na het overlijden van Molière bleef hij verbonden aan de Comédie Française. Vanaf die tijd verspreidde zijn naam zich over Frankrijk. Toen in de lijdensweek van 1680 zijn Leçons de ténèbres (liturgische muziek voor de Goede Week) werd uitgevoerd, was de kloosterkerk van Abbaye-aux-Bois te klein voor de mensenmenigte die de dienst wilden bijwonen. Charpentiers Leçons de ténèbres behoren tot zijn beste en misschien ook wel meest 'Franse' werken, waarin noblesse, elegantie en verstilling onnavolgbaar mooi samenkomen. In zijn muziekdramatische werken zoals Médée (1693) gebruikte hij de meest gedurfde harmonieën en originele orkestrale effecten. Vanaf 1698 tot het eind van zijn leven was hij maître de musique van de schitterende Sainte Chapelle.

Oeuvre
Ca. 500 religieuze werken, waaronder 11 missen, ca. 140 andere vocale religieuze werken zoals Magnificats en Te Deums, 84 psalmen en 207 motetten, waaronder 35 dramatische motetten; ruim 50 wereldlijke vocale werken, waaronder ca. 12 cantates ; ca. 30 muziekdramatische werken.