Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 08-01-2020

Zinnelijke gewaarwording of zintuigelijke gewaarwording

betekenis & definitie

het zich bewust worden van een op ons inwerkenden → zintuigelijken prikkel; een functie van den → algemeenen zin. Zie → Zinnelijke waarneming.

De qualiteit der normale gewaarwording, of ze bijv. een gezichts- of gehoorgewaarwording is, wordt wezenlijk bepaald door den aard van den prikkel en het voorwerp, waardoor deze wordt veroorzaakt; niet door de psvcho-physische werkzaamheid van het betreffende zintuig zelf, waardoor ze slechts op bijkomstige wijze wordt beïnvloed (zie → Specifieke zintuigenenergie). De quantiteit der z. g. daarentegen is niet alleen afhankelijk van sterkte en duur van den prikkel, doch ook van allerlei psychische (frischheid, belangstelling en aandacht van het kennend individu) en phvsische factoren (gesteltenis, oefening en aanpassing van het orgaan). Prikkeldrempel en prikkelhoogte zijn resp. de zwakste en sterkste prikkel, die nog een gewaarwording teweegbrengen; daarenboven wordt het zintuig tegen overprikkeling beschermd door het feit, dat de sterkte der gewaarwording veel langzamer toeneemt dan die van den prikkel (Wet van Weber-Fechner; zie → Weber, 4°). Zie ook → Zinnelijk kennen. v. d. Berg.

< >