Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 04-11-2019

Vosmeer

betekenis & definitie

1° Sasbout, apost. vicaris der Hollandsche Zending; broeder van 2°. * 13 Maart 1548 uit rijke regentenfamilies te Delft, ✝ 3 Mei 1614 te Keulen. 22 Maart 1572 priester gewijd. Voor zijn carrière, zie ➝ Hollandsche Zending. Met Willem ➝ Coopal, het Haarlemsche kapittel en andere missionarissen organiseerde hij in contact met Rome de wederopluiking, die aanving met zijn eigen missie in de dorpen rondom Delft (nog overwegend Kath.; zie kaart volkstelling 1930). Zijn onbaatzuchtigheid en verstorvenheid bezielden den door hem gevormden clerus.

Voortwoekerende corruptie onder den ouden clerus en vervolging verzwaarden zijn taak; zekere bekrompenheid van blik en neiging tot rigorisme bij hem zelf droegen daartoe bij, bijv. zijn straffe vereenzelviging van geloofstrouw en trouw aan den koning. Of schoon van autocratischen aanleg, stond hij misschien te veel onder invloed van vooraanstaande seculiere missionarissen, waaruit zijn antipathie jegens regulieren, vooral Jezuïeten, deels te verklaren is. Zijn verhouding tot hen schiep de antithese, die een eeuw later tragische gevolgen zou hebben. Deze eenzijdigheden zijn consequenties van zijn juist inzicht, dat de oude Kerk ten gronde gegaan was aan corruptie, verslapte discipline en gebrek aan leiding.

Groot als organisator, heilig van leven, is hij een heldenfiguur in een donkeren tijd, schepper van de Holl. Zending, waaraan hij vermogen en gezondheid heeft geofferd.Lit.: Knuif en Smeets, S.V. (in: Arch. aartsbisd. Utr., XLI, 321 vlg. en XLIII, 135 vlg.); Janssen, in: Nw. Ned. Biogr. Wbk. (IV) en lit. aldaar; zie verder de lit. bij ➝ Holl. Zending.

2° Tilman, priester; broeder van 1° * Ca. 1556 te Delft, ✝ na 1634 te Keulen. Lector bij de Kruisheeren te Keulen, procurator van Sasb. V. bij den Keulschen nuntius, 1610-’13 pres. van Alticollense (➝ Priesteropleiding).

Lit.: Nw. Ned. Biogr. Wbk. (X).