Chemisch element, metaal, teeken Ni, atoomgewicht 58,69, rangnummer 28, in de achtste kolom van het → periodiek systeem thuishoorend, met ijzer en cobalt een natuurlijke familie vormend, maar ook eenigszins verwant met koper. Voor afleiding van den naam, zie onder Nikkelien.
Sinds eeuwen in China bekend, vnl. in den vorm van een legeering (pakfong, → argentaan), drong het ca. 1750 door tot Europa. N. behoort tot die elementen, welke slechts spaarzaam in de aardkorst voorkomen; men neemt aan, dat het in de ijzeren kern van de aarde 10% uitmaakt en wel naar analogie met de samenstelling der → meteorieten.
Aardsche nikkelmineralen zijn: → nikkelien en → garnieriet. Het komt verder voor in pyrrhotien als sulfide: pentlandiet.
De metallurgie van het n. komt neer op het uitsmelten van nikkelsulfide, waartoe men aan niet-zwavelhoudende nikkelertsen sulfiden of sulfaten toevoegt en reduceerend verhit. Canada (district Sudbury, provincie Ontario, waar het met pyrrhotien voorkomt als magmatische uitscheiding) levert bijna 90% van de wereldproductie.
Zuiver n. is een zacht en chemisch zeer resistent metaal; s. g. 8,8; smeltpunt 1 452°; kookpunt 2 900°. Als zoodanig wordt het gebruikt voor kroezen cn schalen in het laboratorium, en voor het binnenwerk van radiolampen.
Verder als galvanisch overtrek (→ Vernikkelen); dit bevat echter een weinig waterstof, waardoor het mechanisch veel harder is dan het zuivere metaal. In fijn verdeelden toestand als katalysator, o.a. bij het harden van oliën.
Verreweg het meeste nikkel wordt tot speciale staalsoorten [→ Staal (gelegeerd)] verwerkt.Als chemisch element treedt n. bijna uitsluitend tweewaardig op; er zijn ook enkele zeer onbestendige verbindingen bekend, waarin het één- of driewaardig is. Nikkelzouten hebben een fraaie groene kleur; nikkelsulfaat en nikkel-ammoniumsulfaat zijn de voornaamste, welke toepassing vinden in de galvanische baden. Zie ook → Nikkellegeeringen. Zernike.
