Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 08-01-2020

Nicholas Patrick Stephan Wiseman

betekenis & definitie

Kardinaal en aartsbisschop van Westminster. * 2 Aug. 1802 te Sevilla (van Iersche afkomst), † 15 Febr. 1865 te Londen. Studeerde te Rome, werd prof. aan de Sapienza en rector aan het Engelsch College, was eerste aartsbisschop en kardinaal van Westminster na het herstel der hiërarchie in Engeland (1850).

Dit herstel verwekte hevige anti-Katholieke agitatie (no-popery), die echter spoedig bedaarde, vooral ook door het taktvolle geschrift van W.: Appeal to the English people. Zijn groote werk was vooral, de moderne wetenschap met de Kath.

Kerk in Engeland te vereenigen en de Oxfordbeweging werd voor hem aanleiding, de verhouding tusschen de Kerk en het Anglicanisme nader te bepalen. Door zijn houding tegenover de Tractarians in de Dublin Review en door te verwijzen naar de ketterij der Donatisten, wist hij → Newman’s bekeering te bewerken.

Hij trachtte de Katholieken uit hun vernedering op te heffen en aan het intellectueele en sociale politieke leven te doen deelnemen, ook al door invoering van allerlei Roomsche gebruiken, van religieuze Orden, enz., waardoor hij om zijn hooge eischen in ongelukkig conflict kwam met zijn medebisschoppen, vooral zijn coadjutor Errington. W., wien het aan bestuurstalenten ontbrak, wist den vrede niet te herstellen, terwijl de oude geestelijkheid, die vroom en degelijk was, de nieuwe tijden niet begreep.

Pius IX passeerde daarom bij W.’s dood diens coadjutor met recht van opvolging mgr. Errington en stelde → Manning tot opvolger aan.

W. was een zachte natuur, van veelomvattende geleerdheid, maar geen scherp denker, man van groote plannen, maar zonder de kracht ze ten uitvoer te brengen. Beijersbergen van Henegouwen.Werken: Onder vele andere „Fabiola”, roman uit den catacombentijd (1855, in vele vertalingen).

Lit.: Wilfrid Ward, The life and times of card. W. (2 dln. 21900); D. Gwynn, Card. W. (1929).

< >