Graaf Hercules Antonius Mattioli, Ital. staatsman. * 1 Dec. 1640 te Bologna, ✝ 19 Nov. 1703 te Parijs. Sloot als staatssecretaris van hertog Karel IV van Mantua in 1678 met Lodewijk XIV een geheim verdrag, waarin aan Frankrijk het bezettingsrecht in de vesting Casale werd toegestaan; hij verried echter dit geheim aan Frankrijks vijanden en werd daarom op bevel van den Fr. koning, met flagrante schending van het volkerenrecht, op Venetiaansch gebied gevangen genomen (2 Mei 1679) en gevangen gehouden, eerst te Pifnerol, later tot aan zijn dood in de Bastille te Parijs, terwijl zijn identiteit streng geheim werd gehouden, o.a. door het fluweelen (niet ijzeren) masker, dat hij dragen moest, om de begane volkerenrechtsschending niet wereldkundig te doen worden; deze werd eerst in onzen tijd door Frantz Funck-Brentano uiteindelijk vastgesteld. Voltaire in zijn „Siècle de Louis XIV” was de eerste, die algemeen deed rondgaan de veronderstelling, dat de geheimzinnige gevangene zou zijn geweest een broeder van den Fr. koning, die treffend op hem leek; anderen spraken van Fouquet, den belastingambtenaar, die aan Lod.
XIV zooveel moeilijkheden heeft veroorzaakt.Lit.: F. Funck-Brentano, Légendes et archives de la Bastille (1898). v. Gorkom