of sigmatisme is de foutieve uitspraak van den s-klank, een der meest voorkomende stamelfouten. Men onderscheidt:
1° Sigmatismus addentalis of tegentandsch sigmatisme. Dit ontstaat, als de tong gedrukt wordt tegen de tandrijen (lijkt op de Engelsche th), komt alleen functioneel voor, is vrij zeldzaam (het meest bij achterlijke kinderen).
2° Sigmatismus interdentalis of tusschentandsch sigmatisme. Dit ontstaat, wanneer iemand bij het uitspreken van de s de tongpunt tusschen de tandrijen legt, waardoor de tongrug plat wordt en er geen gleufje in gemaakt kan worden. Meestal zijn dan ook de t, d, l, n interdentaal (multiple interdentaliteit). Dit gebrek kan zijn:
a) organisch: bij verschillende tandafwijkingen (o.a. open beet, vogelbek);
b) functioneel: het kan een gevolg zijn van het tandwisselen, of van slappe uitspraak.
3° Sigmatismus stridens of stridans of fluitend sigmatisme ontstaat doordat de gleuf in het tongblad te kort en te smal wordt gevormd, meestal met de tongpunt omhoog, of doordat de tong, als men ze naar beneden houdt, naar achteren wordt getrokken.
4° Sigmatismus lateralis of zijdelingsch sigmatisme. Dit ontstaat, wanneer de lucht op zij wijkt tusschen tongrand en kiezen door. Komt organisch (verkeerde tandstand) en functioneel voor. De lucht kan aan één of aan beide zijden ontwijken. In beide gevallen is er in de tongpunt geen gleuf. Deze vorm wordt populair slissen genoemd.
5° Sigmatismus labiodentalis. Deze komt voor bij normale en bij interdentale ligging der tong. De onderlip wordt te hoog gebracht, zoodat ze te dicht bij de bovenste snijtanden komt.
6° Sigmatismus nasalis. Twee vormen:
a) er is geen afwijking in den tongstand, maar alleen in den stand van het gehemelte: er ontwijkt te veel lucht door den neus, waardoor een bijgeruisch ontstaat, dat de s verzwakt;
b) de s wordt niet gearticuleerd, de lucht ontwijkt alleen door den neus met een snorkend geluid, terwijl de tongrug vast tegen het gehemelte aanligt. Beide gevallen komen organisch (gespleten gehemelte) en functioneel voor. In dit laatste geval geïsoleerd; dus is er verder geen afwijking. v. Amelsvoort.