[➝ Rechtspraak (in Ned.-Indië)]. De l., in de Buitengewesten ook wel rapat (Sumatra’s Westkust en Tapanoeli), proatin (Lampoeng. distr.), Rijksraad (Ternate en Manado), madje lis (Gorontalo) geheeten, is de gewone dagelijksche rechter in civiele en crimineele zaken voor Inlanders en daarmede gelijkgestelden, in crimineele zaken voor Chineezen en Vreemde Oosterlingen. De l. neemt in eersten aanleg kennis van rechtsvorderingen boven een bedrag ad 50 gld. op Java en Madoera, in de Buitengewesten boven een hier en daar varieerend bedrag tot 500 gld., uitgenomen geschillen in zaken van prijs en buit (Raad van Justitie) en tegen degenen, die, wettelijk of vrijwillig, onderworpen zijn aan het Eur. burgerlijk en handelsrecht.
In hoogste ressort neemt de l. kennis van de aan hooger beroep onderworpen vonnissen van districtsgerechten, districtsraden, regentschapsgerechten en magistraatsgerechten. In strafzaken neemt de l. kennis van vsch. misdrijven; andere van zwaarderen aard zijn voorbehouden aan den Raad van Justitie, lichtere aan den landrechter. Verder neemt de l. kennis van overtredingen van politie, plaatselijke keuren en bepalingen van algemeenen aard, die niet aan districts-, regentschapsgerecht of landrechter (magistraat) ter berechting zijn opgedragen.
Geschillen tusschen eigenaars (personeel) van particuliere landerijen bewesten de Tjimanoek en Inl. opgezetenen als gedaagden komen ook voor den l. Van civiele landraadvonnissen is hooger beroep bij den Raad van Justitie mogelijk als de waarde der vordering meestal niet hooger is dan 100 gld.; van crimineele landraadvonnissen is revisie door den Raad van Justitie altijd mogelijk (behalve bij algeheele vrijspraak) en zelfs verplicht, wanneer de l. is voorgezeten door een niet-rechtskundigen ambtenaar. Samenstelling: een (op Java en Madoera rechtskundig) ambtenaar als voorzitter, bijgestaan door eenige, minstens twee, aanzienlijke personen (regent en volkshoofden), een Mohamm. (event.
Chinees) adviseur, een Inlandsch officier van justitie (djaksa) en een griffier. B. Damen.
