Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 18-04-2019

C (divers)

betekenis & definitie

C (divers) - de derde letter van ons alphabet, bij de Romeinen uit de Grieksche gamma ontstaan, daarna in Romaansche en Germaansche talen overgegaan. Aanvankelijk misschien als g uitgesproken, had de c waarschijnlijk in het Latijn spoedig in alle posities den klank van k. In de jongere Romaansche talen werd de c vóór e, i en y als tsj uitgesproken, welke klank in de 13e eeuw in het Fransch overging in s. In het Nederlandsch komt de c thans, behalve in vreemde en basterdwoorden, alleen voor in de verbinding ch.

Deze stelt de gutturale scherpe spirans voor; in verbinding sch wordt ze echter in vele gevallen niet uitgesproken.

Als Romeinsch getal beteekent C (centum) honderd. In afkortingen: C bij Romeinsche inschriften beteekent Gaius, Caesar, Claudius, ook condidit (heeft gesticht); C., Cod., Codd. = codex, codices (oude handschriften, wetboek); C in de scheikunde = koolstof (carbonium), in de natuurkunde = Celsius (thermometer), in de natuurlijke historie = Cuvier, in de electriciteitsleer = Coulomb (electrische maateenheid); c., cr. of curr. = currentis, d.i. van het loopende of tegenwoordige (jaar, maand); Ca in de scheikunde = calcium; ca. = circa, ongeveer; c.a. = cum annexis, d.i. met het bijbehoorende; c.à.d. = (Fr.) c’est à dire, dat wil zeggen; c.a.m. = conto a meta, voor halve rekening; Cant., afkorting van Canticum, het Hooglied; cap. = (Lat.) caput, hoofdstuk; C.B. (muziek) = contrabasso, c.B. = col basso; CC.= conto currente, rekening courant; Cd in de scheikunde = cadmium, Ce = cerium; ect. = caetera, het overige; cf. = confer of conferatur (Lat., = men vergelijke); cg = centigram, d.i. 0,01 gram; cgs = centimeter-gram-secunde; C.I.C. = Codex Iuris Canonici, Wetboek van het Kerkelijk Recht; Cie., Co. of Comp. = compagnie; C.K. in de plantkunde beteekent Carl Koch; Cl in de scheikunde = chloor; c.l. = citato loco, ter aangehaalde plaatse; C.M. = conto mio (mijn rekening); cm = centimeter; C†M†B, de namen der Drie Koningen of Wijzen, Caspar, Melchior en Balthasar, in Kath. landen op Driekoningendag wel eens met krijt op de deuren geschreven; Co in de scheikunde = cobalt; Go. = conto, rekening; C.O. = compte ouvert, open rekening; Col. = brief van St. Paulus aan de Colossensen; Cor. = brief van St. Paulus aan de Corinthiërs; cos. = cosinus; cosec. = cosecans; C.P. = Code pénal (strafwetboek); c.p. = cum privilegio, met bijzonder voorrecht; c.q. = casu quo, in welk geval, voor het geval dat; C.R. = compte rendu; Cr in de scheikunde = chroom; c.s. = cum suis, met de zijnen; CssR. = Redemptorist; Cu in de scheikunde = cuprum, koper; C.V. in de natuurlijke historie is de afkorting van de namen G. Cuvier en Achilles Valenciennes; cwt. = centweight (= 50 kg).