Brahmana’s - zijn bij de vier ➝ Weda’s ingedeelde religieuze prozawerken, van geringe letterkundige waarde, doch van groot belang voor de godsdienstwetenschap. De godsdienst der oudere hymnenverzamelingen (Rigweda-samhita e.a.) blijkt er geworden te zijn een zuiver mechanische offerdienst.
Het offer is niet meer middel, doch zelf doel en scheppende natuurkracht, de kennis van het ritueel in al zijn onderdeelen is het eenig noodzakelijke en de priesterkaste, die alleen deze kennis bezit, is oppermachtig geworden. De Brahmana’s behandelen slechts de groote offerceremoniën en geven in een eerste deel de tot in het kleinste vastgelegde ritueele regels, van welker onderhouding alle welslagen afhangt, in het tweede deel een verklaring en uiteenzetting van alles, wat er bij te pas komt, veelal in fantastische etymologieën, duistere vergelijkingen en onmogelijke gelijkstellingen. De Brahmana’s vormen het oudste Indische proza. Hier en daar verbreekt een oude legende, terloops ter verklaring aangehaald, de dorre uiteenzettingen. Voornaamste is het Sjatapatha-Brahmana. Tijd van ontstaan niet te bepalen, maar zeker meerdere eeuwen vóór Chr.
Lit.: M. Winternitz, Geschichte der Indischen Litteratur (I Leipzig 1907); A. A. Macdonell, Sanskrit Literature (Londen 71928; opgaven van lit., uitg. en vert. aldaar).
“Zoetmulder.
”