Atlas, verzameling van geographische kaarten - (zie Cartographie).
Klimatologische atlas beeldt de geographische verdeeling der k l i m a a t e le m e n t e n af. De kaarten bevatten hoofdzakelijk lijnen, getrokken over plaatsen, waar de luchttemperatuur, de neerslag, de bewolking, de windrichtingen -kracht, enz., gedurende het jaar of eene bepaalde maand, gemiddeld dezelfde zijn. zie Isoplethen.
Algemeene k. a. zijn: J. Hann, Physikalischer Atlas von Berghaus (III Gotha 1887); J. G. Bart h o l o m e w, Physicalatlas (III Westminster 1899).
V. d. Broeck. Letterkundige atlas, ook literatuuratlas, 1° een verzameling portretten en platen ter illustratie van de letterkundige geschiedenis, bijv. voor de Duitsche literatuur de bekende Bilde r a 11 a s van G. Könnecke (Marburg *1896); voor de Nederlandsche de Platenatlas van de Vooys en Poelhekke (Groningen 41933); voor de Zuid-Afrikaansche de Plate atlas van Kritzinger (Pretoria 1931).
2° Een verzameling kaarten en cartographische schetsen van de verspreiding der letterkundige cultuur over de verschillende gewesten van een literatuurgebied. Vooral sedert de toepassing van de ethnogeographische methode van S a u e r, N a d l e r e.a. op de letterkundige studie, werd deze voorstellingswijze voor de Duitsche letterkunde dikwijls gebruikt. Voorbeelden: C. Flaischlen, Graphische Literatur-Tafel (Stuttgart 1890); K. Ludwig, Heimatskarte der deutschen Literatur (Weenen 1906); en S. L. Nagel, Deutscher Literaturatlas (Weenen 1907); thans vooral de taal- en letterkundige secties van G. Lüdtke en L. Mackensen’s Deutscher Kulturatlas (Berlijn 1930 vlg.). Toepassing van deze methode op andere letterkunden kon wel eens belangwekkende uitslagen opleveren, de internationale stroomingen in het letterkundig leven rakende. Baur. Atlas linguistique de la France (afkorting: Alf.), monumentaal werk van J. Gilliéron en E. Edmont. Gilliéron stelde een vragenlijst van ± 2 000 woorden en zinnetjes op in verband met vnl. lexicologische, morphologische en phonetische problemen. Edmont reisde van 1879—1901 rond en vroeg haar af in 639 plaatsjes waar Fransch gesproken werd; zie Sujet, Enquête, Taalatlas, Afvraagtechniek. Edmont was geen linguist, nam dus des te objectiever waar.
Hij kende echter goed dialect (had een uitstekend Lexique Saint Polois uitgegeven) en had een fijn oor. Vervolgens bracht Gilliéron de uitdrukkingen voor elk begrip ongetoetst in kaart. Hun phonetisch systeem was vrij eenvoudig. Aangezien het net niet dicht is, is er natuurlijk nog veel verloren gegaan. Ten gevolge van dit prachtige materiaal werd de taalwetenschap in nieuwe banen geleid; zie Gilliéron. De Alf. bestaat uit 1920 kaarten, waarvan er 1421 héél Frankrijk vertoonen, ruim 300 de Zuidelijke helft en de rest het Z.O. deel.
U i t g. : Atlas linguistique de la France par J. Gilliéron et E. Edmont (35 fase. Parijs 1902—1910). Later verschenen als vervolg (ook bij Champion): Suppléments, Table en een in denzelfden geest bewerkte Atlas de la Corse (nog pas 4 afl.) Weijnen.