Diogenes, ook Diogenes van Sinope genoemd, is een Oud-Grieks cynisch filosoof uit de 4e eeuw v.Chr. Diogenes maakte van armoede een deugd. Hij bedelde om te overleven en sliep vaak in een grote aardewerken pot op de markt. Samen met Antisthenes en Crates van Thebe wordt hij beschouwd als een van de grondleggers van het cynisme.
Diogenes (geboren omstreeks 412 v. Chr., gestorven 323 v. Chr.) is de bekendste van de cynische wijzen uit de oudheid. Er wordt beweerd dat hij een student van Antisthenes was en zijn ascetische manier van leven en ethische gedragscode handhaafde, maar aan dat filosofische cynisme een levendigheid en gevoel voor humor toevoegde die ongeëvenaard zijn in de geschiedenis van de filosofie.
Diogenes werd berucht vanwege zijn filosofische stunts, zoals het dragen van een lamp gedurende de dag, waarbij hij beweerde een eerlijk mens te zoeken. Deze en andere anekdotes over Diogenes zijn bijeengesprokkeld uit een aantal teksten uit de klassieke oudheid.
Aangezien zijn geschriften verloren zijn gegaan en verslagen over zijn filosofische standpunten veel zeldzamer zijn dan de talrijke anekdotes die ons over hem zijn overgeleverd, zijn zijn filosofische opvattingen slechts in ruwe schetsen bekend. Aangenomen kan worden dat Diogenes het fundamentele standpunt innam dat alleen zij echt gelukkig kunnen zijn die zich bevrijden van overbodige behoeften en onafhankelijk zijn van externe beperkingen. Een centraal begrip dat hieruit voortvloeit is de zelfvoorziening of autárkeia.
