Modern Woordenboek

Jozef Verschueren (1930)

Gepubliceerd op 30-06-2020

Vervolg Groot Brittanië

betekenis & definitie

sloot Engeland een verbond met Japan tegen Rusland, 1904 de entente met Frankrijk. Onder Edward VII kwam, naast de drie oude partijen (konservatieven, liberalen, Ierse nationalisten) een arbeidspartij op en stemden de liberalen (Campbell, Bannerman, Asquith) verscheidene sociale wetten.

In de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) streed Engeland met de Geallieerden tegen de Centralen, blokkeerde Duitsland, veroverde de Duitse kolonies en hield het, onder de leiding van Lloyd George en met de steun van zijn dominions tot de eindoverwinning uit Andere bekende namen uit de oorlog zijn: Asquith, Grey, Cecil, Churchill, Cavell enz. Na de oorlog breidde Engeland zijn koloniaal rijk langs de Indische Oceaan verder uit door de beschermheerschappij over Palestina, Arabië en Mesopotamië, maar moest met de Verenigde Staten de zee- en handelsheerschappij delen, zijn dominions grotere zelfstandigheid verlenen en aan Frankrijk de opperheerschappij op het vasteland. In 1922 scheidde zich Ierland, behalve Ulster, zoveel mogelijk van Engeland af. In het „nationale kabinet” MacDonald (sedert 1931) was Baldwin leider der konservatieven en Henderson minister van Buitenlandse Zaken. De te Londen gehouden Vlootkonferentie (1930) en de drie Ronde-tafelkonferenties (1930, 1931, 1932), die een nieuwe status voor Indië zouden voorbereiden, leverden geen resultaat op. Ook de Britse Ekonomische Rijkskonferentie te Ottawa (1932), om de verschillende delen van het Britse Rijk tot een hecht ekonomisch blok aaneen te sluiten, bracht niet het gewenste resultaat.

In 1933 deden zich bedenkelijke ekonomische verschijnselen voor die de opheffing van de gouden standaard ten gevolge hadden. In de laatste jaren vóór de Tweede Wereldoorlog wekte het optreden van rijkskanselier Hitler wantrouwen. De poging van Ierland om zich geheel los te scheuren, beantwoordde Engeland met de ekonomische boycot. In 1936 overleed George V en werd opgevolgd door zijn oudste zoon Edward VIII. Deze deed nog hetzelfde jaar afstand van de troon en werd opgevolgd door zijn broeder George VI In datzelfde jaar werd te Londen een Engels-Egyptisch verdrag gesloten dat het vroegere Engelse protektoraat door een Engels-Egyptisch verbond verving. Britse troepen bleven echter de zone van het Suez Kanaal en Soedan bezetten, en Alexandrië werd het hoofdsteunpunt in het oosten van de Middellandse Zee.

Na de krisis, die 1938 in Europa uitbrak, naar aanleiding van de opneming der Sudeten in het Duitse Rijk, werd het Münchener Verdrag, dat de vrede handhaafde, door N. Chamberlain, Hitler, Mussolini en Daladier getekend. Toen het volgende jaar, Bohemen en Moravië als protektoraat in het Rijk werden ingelijfd, beloofde Groot-Brittannië militaire bijstand aan Polen, Roemenië, Griekenland en Turkije, voor het geval deze landen zouden worden aangevallen. Frankrijk en Groot-Brittannië trachtten toen ook een bondgenootschap met Rusland tegen Duitsland aan te gaan, doch Hitler sloot met de U. S. S.

R. een niet-aanvalspakt. Niettegenstaande de pogingen van Engeland om tot een akkoord te komen, kon de vrede niet worden gehandhaafd en de Duitsers begonnen de oorlog tegen Polen die tot de Tweede ➝ Wereldoorlog leidde. De twee voornaamste organizatoren van de tegenstand in Engeland waren de minister-president Churchill en de minister van Buitenlandse Zaken Eden. Tijdens die oorlog werd Engeland, inzonderheid Londen, herhaaldelijk en hevig gebombardeerd. De Engelsen hielden echter kranig vol, en wonnen, met hun bondgenoten, de krijg, maar kwamen er ekonomisch verzwakt uit. In 1945 behaalde de Labourpartij, bij de Parlementsverkiezingen, de absolute meerderheid en volgde haar leider Attlee, Churchill als minister-president op.

Van het Britse Wereldrijk werden sedert de oorlog aanzienlijke delen losgemaakt. Het vroegere mandaat Transjordanië is sedert 1946 een zelfstandig koninkrijk. Indië viel 1947 in twee dominions nl. Indië en Pakistan uiteen; in 1948 werd Birma een zelfstandige republiek en Ceylon tot dominion verheven. Uit Egypte, behalve uit de zone van het Suez Kanaal, trok Engeland zijn troepen geheel terug in 1947, evenals uit zijn vroeger mandaat Palestina in 1948. In 1947 trad prinses Elisabeth in de echt met luitenant Mountbatten die tot hertog van Edinburg werd geadeld.KONINGEN VAN ENGELAND Angelsaksen

1. Egbert 827
2. Ethelwolf 836
3. Ethelbald 857
4. Ethelbert 857
5. Ethelred I 866
6. Alfred de Grote 871
7. Edward I 901
8. Athelstan 924
9. Edmond I 941
10. Edred 946
11. Edwy 956
12. Edgar 959
13. Edward II de Martelaar 975
14. Ethelred II 977
15. Sven van Denemarken 1013
16. Ethelred III 1014
17. Edmond II < 16 1014
18. Kanut II van Denemarken < 15 1016
19. Harald I van Denemarken < 18 1035
20. Hardi Kanut van Denemarken < 14 1042
21. Edward III de Belijder < 14 1042
22. Harald II 1066

Normandisch Huis

23. Willem I de Veroveraar 1066
24. Willem II de Rode < 23 1087
25. Hendrik I < 23 1100
26. Stephanus van Blois, neef van 25 1135

Huis Plantagenet

27. Hendrik II, kleinzoon van 25 1154
28. Richard I Leeuwehart < 27 1189
29. Jan I zonder Land < 27 1199
30. Hendrik III < 29 1216
31. Edward I < 30 1272
32. Edward II < 31 1307
33. Edward III < 32 1327
34. Richard II, kleinzoon van 33 1377

Huis Lancaster

35. Hendrik IV, kleinzoon van 32 1399
36. Hendrik V < 35 1413
37. Hendrik VI < 36 1422

Huis York

38. Edward IV, naachterkleinzoon van 33 1461
39. Richard III, broeder van 38 1483

Tudors

40. Hendrik VII, achterkleinneef van 35 1485
41. Hendrik VIII < 40 1509
42. Edward VI < 41 1547
43. Maria I < 41 1553
44. Elisabeth I < 41 1558

Stuarts

45. Jakob I, naachterkleinzoon van 40 1603
46. Karel I < 45 1625

Republiek

47. Olivier Cromwell 1653
48. Richard Cromwell <47 1658
49. Karel II < 46 1660
50. Jakob II < 46 1685
51. Willem III van Oranje 1689

Maria II < 50 1689

52. Anna < 50 1702

Huis Brunswijk-Hannover

53. George I, achterkleinzoon van 45 1714
54. George II, < 53
55. George III, kleinzoon van 54 1760
56. George IV < 55 1820
57. Willem IV < 55 1830
58. Victoria, kleindochter van 55 1837
59. Edward VII < 58 1901

Huis Windsor

60. George V < 59 1910
61. Edward VIII < 60 1936
62. George VI < 60 1936
63. Elisabeth II < 62 1952

< >