(‘ru:bəns) (Peter Paul) Vlaams schilder, ° 28 juni 1577 te Siegen (aan de Sieg, ten oosten van Keulen), waar zijn vader, een Antwerpenaar, een wijkplaats gevonden had; vertrok 1587, na de dood van zijn vader, met zijn moeder Daar Antwerpen, werd er page, maar wijdde zich weldra aan de kunst, vooral onder de leiding van O. van Veen; ging 1600 naar Italië, bestudeerde de werken van Titiaan en Veronese te Venetië, verbleef een tijd te Rome en later aan het Spaanse hof te Madrid; werd 1609 door hertog Albrecht tot hofschilder benoemd en vestigde zich te Antwerpen, waar zijn atelier door een groot aantal leerlingen werd bezocht; Rubens begaf zich 1620 op verzoek van Maria de Medici, naar Parijs om het Palais du Luxembourg met taferelen uit haar leven te versieren; vervulde diplomatische zendingen in Spanje bij Filips IV, die hem in de adelstand verhief, en in Engeland bij Karel I; hertrouwde na de dood van zijn eerste vrouw, 1630 met Hélène Fourment en ♱ 30 mei 1640 te Antwerpen, waar zijn graf zich in de St.-Jakobskerk bevindt. Behalve de op de plaat afgebeelde meesterwerken, zijn nog van hem te noemen : Aanbidding van de Wijzen, Ildefonsoaltaar, Het laatste Oordeel, Everzwijnenjacht, verder de Moord der → Onnozele Kinderen, de Nederdaling van de H.
Geest, de → Ontvoering der Sabijnse Maagden, de Zieltjes in het Vagevuur en talrijke portretten o.a. van → Albrechten → Isabella, → Franciscus van Assisi, → Hiëronymus, → Karel de Stoute, → Plantin, een → Sater, → Seneca enz. Zijn schilderijen zijn de natuurlijke uiting van een temperamentvol genie, van een gloedvolle persoonlijkheid wier onbeheerde kracht in grote, geweldige vormen het leven op het doek tovert met zijn veelvuldige schakeringen, maar tevens datzelfde leven in portretten weergeeft buitengewoon minutieus, innig en scherp van karakteruitbeelding.
Rubens heeft meer dan 2000 schilderstukken voortgebracht. In zijn latere levensjaren vooral liet hij veel aan zijn talrijke leerlingen over.
Groot schilder, talentvol tekenaar, graveur en etser, heeft hij een merkwaardige school van veelzijdige kunstenaars gevormd.
