(protesian'tismə) o. geloofsleer van de protestanten.
Enc. Men kan onderscheiden : volksprotestantisme, subjektief protestantisme en rationalistisch protestantisme.
1. Het volksprotestantisme zou men kunnen noemen het protestantisme dat katolizeert zonder het te weten. Het heeft immers zijn dogma’s nl. dat er maar één middelaar is, Jezus Kristus ; dat de zonden, niet door de priester in de biecht, maar alleen door God kunnen vergeven worden, dat de bijbel de enige bron is van het ware geloof. Verder erkent het een overheid, sticht gemeenten, heeft zijn
ceremonies, zijn riten en’zijn'sakramenten (doopsel en avondmaal). Daar de bijbel, op veerschillende wijzen, naar eigen goeddunken kan verklaard worden, moesten natuurlijk verschillende sekten ontstaan. Doch onder de velen, die dit volksprotestantisme belijden, treft men een groot aantal mensen aan, die te goeder trouw zijn, en een werkelijk kristelijk leven leiden.
2. Het subiektief protestantisme is het standpunt van die inteilektuele kultuurkringen die nog niet met alle Openbaring hebben gebroken. Die Openbaring is bij wijze van persoonlijke ondervinding door een ieder te beleven. Br is dus geen sprake van dogmatische godsdienst, maar ieder heeft zijn heil te bewerken op individuele manier.
3. Het rationalistisch protestantisme verwerpt alles wat bovennatuurlijk is. De bijbel is een boek, en Jezus Kristus een persoon, van groot belang voor de vorming van de mensheid, doch de bijbel is niet door God ingegeven, Jezus Kristus is niet God. er bestaat zelfs geen persoonlijke God; de wonderen zijn symbolen,en de geloofswaarheden voorbijgaande toestanden van het menselijk denken. Alles berust uitsluitend op de rede.
