('perzisə) mv. twee oorlogen tussen Perzen en Grieken in de Vde en de IVde eeuw V. K. Geschiedenis.
1. De Eerste Perzische Oorlog, 492-449 v. K. werd veroorzaakt door de hulp van de Europese Grieken bij de Ionische opstand verleend. De krijgstocht van MARDONIOS, schoonzoon van DAREIOS I van Perzië, mislukte 492, en de inval 490 van DATIS en ARTAPHERNEB, die o. a. Eretria op Euboia verwoestten, werd door de overwinning van MILTIADES bij Marathoon teruggeslagen, waarop THEMISTOKLES Athenes vloot uitbreidde. In 480 stak XERXES I van Perzië met zijn leger bij Abudos door middel van een schipbrug naar Europa over, en trok door Thracië, Macedonië en Thessalië. Niettegenstaande de heldhaftige tegenstand van LEONIDAS, drong hij door de Thermopulai en verwoestte, na de onbesliste zeeslag bij Artemision, Athene, maar werd bij Salamis door THEMISTOKLES verslagen. Het volgende jaar behaalde PAUSANIAS een beslissende overwinning op MARDONIOS bij Plataia en versloegen LEOTUCHIDES en XANTHIPPOS de Perzische landen zeemacht bij Mukale. Om de strijd tegen de Perzen gemeenschappelijk voort te zetten, stichtte ARISTEIDES 477 de Attische Bond, die de meeste koloniën en eilanden omvatte. In 466 werden de Perzen bij de Eurumedoon door KIMOON, 449 door diens vloot bij Salamis (op Kupros) overwonnen, waardoor de bevrijding der Grieken van Klein-Azië en de vestiging van de Griekse heerschappij over de Egeïsche Zee was voltooid.
2. Tweede Perzische Oorlog 399-387. Koning AGESILAOS van Sparta, die de Kleinaziatische Grieken tegen de Perzen steunde, versloeg 395 TISSAPHERNES bij de Paktolos; TITHRAUSTES, TISSAPHERNES’ opvolger, bewerkte een verbond van Griekse staten tegen Sparta (Bondgenotenoorlog 395394). In 394 brachten KONOON en PHARNABAZOS de Spartaanse vloot bij Knidos een zware nederlaag toe, doch kort daarop overwon AGESILAOS de verbondenen bij Koroneia. Nu werd de oorlog met wisselende kans, vooral in het gebied van Korinthe, gevoerd (Korinthische Oorlog 394-387). IPHIKRATES bracht de Spartanen zware verliezen toe en de Atheense vloot dreef niet alleen de vijandelijke terug, maar legde ook door verbonden met de Kleinaziatische steden, de grondslagen voor een nieuwe zeebond, toen de Spartaan ANTALKIDAS 387, de naar hem genoemde vrede bewerkte, waardoor de westkust van Klein-Azië aan Perzië kwam en Sparta de opperheerschappij in Griekenland behield.
