I. m. (-s) hij die koopt: veel kijkers, maar geen -s.
Syn. ➝ afnemer.
II. o. [Mlat. cuper, metaal van Kupros]
I. Eig. roodglanzend, rekbaar en moeilijk smeltbaar metaal: in snijden, graveren; slaan, drijven; geel-, roodkoper. ➝ pl. delfstoffen.
II. Metn.
1. koperwerk: het poetsen, schuren.
2. geldstukken van koper: ik heb alleen -.
3. blaasinstrumenten van koper in een orkest: het was goed vertegenwoordigd.
Tgst. hout.
Enc. De naam koper komt waarschijnlijk van Kupros, het Griekse eiland, waar reeds in de oudheid het metaal werd gewonnen. Men neemt veelal aan dat, direkt na de steentijd, er een periode zou geweest zijn waarin de wapenen enz. van ongemengd koper werden vervaardigd. Die kopertijd zou dan vlak voor de bronstijd zijn gekomen. De oudste kopermijnen liggen in de Alpenlanden, in Spanje, bij het Sinaï Gebergte, in Egypte, in Palestina en in de woestijn ten O. van de Rode Zee. In de middeleeuwen werd er in Zweden al koper gedolven.
In Noord- en Zuid-Amerika is gedegen koper sedert lang bekend. Bij grote hoeveelheden wordt het aangetroffen in de nabijheid van het Boven Meer in Noord-Amerika. De grootste massa, die er in 1857 werd gevonden, woog 420 000 kg. In de natuur komt koper voor als zodanig d. i. gedegen, en gebonden d. i. met andere metalen samen in koperertsen (o. a. koperkies) waaruit het wordt gewonnen. Daarna wordt het opgelost in zwavelzuur en geraffineerd door elektrolyse. Koper heeft als soortelijk gewicht 8,94; het smelt bij 1083° C., en het is de beste geleider voor elektriciteit.
Wanneer men zijn elektrisch geleidend vermogen op 100 stelt, bedraagt dat van zink 50, van tin 31, van ijzer 18, van lood 9. Verreweg de belangrijkste toepassing van het koper is dan ook als koperdraad voor elektrische geleidingen. Het dient eveneens voor de vervaardiging van stoombuizen, koelslangen, ketels en allerlei vaatwerk dat in de industrie en de huishouding gebruikt wordt. Verder wordt het gebezigd voor tal van alliages als messing of geelkoper, brons, nieuwzilver enz.
