[persn. + zele, woonplaats] geDUIKBOOT
I. GESCHIEDKUNDIG
De Nederlander C. DREBBEL ZOU reeds in 1622 een tocht onder water in de Theems tussen Westminster en Greenwich gemaakt hebben. Andere voorlopers van de moderne duikboot zijn de Schildpad van de Amerikaan BUSHNELL (1776) die trachtte het Engelse oorlogsschip Eagle te doen zinken; de Nautilus (1800) van FULTON, eveneens Amerikaan, en de Zeeduivel van de Duitser BAUER († 1850). De proeven met die onderzeeërs ondernomen konden niet slagen omdat men nog geen geschikte motoren voor onderzeevaart had. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog in 1864 gelukte de eerste aanval met een duikboot; het schip Housatonic werd gekelderd, maar de duikboot zelf ging daarbij verloren. Toen men zowel explosiemotoren (dieselmotoren) als elektrische motoren ter beschikking had, kon de duikboot op doelmatige wijze in de oorlog gebruikt worden.
Dit was o. a. het geval met de Franse boot Gymnote (1887). Het inzetten van een grote menigte duikboten om vijandige schepen te vernielen had plaats onder de Eerste Wereldoorlog (1914-1918).
II. WERKING ENZ.
1. Neer- en opduiken.
Voor het neerduiken worden, nadat de toegangen tot het inwendige van de boot zijn afgesloten, de tanks tussen de buiten- en de binnenhuid met water gevuld; als gevolg hiervan daalt de boot in het water. Hierbij wordt getrimd, d. i. men geeft de, boot een schuine langscheepse helling doordat de trimpomp het water uit een trimtank in de tegenover gelegen trimtank pompt. Om de langscheepse helling te regelen gebruikt men voor- en achterduikroeren. Het ledigen der watertanks tussen binnen- en buitenhuid, door middel van duikkleppen onderin, doet de boot opduiken.
2. Voortstuwing.
Boven water gebruikt men daarvoor dieselmotoren, onder water akkumulatorenbatterijen die de elektromotoren voeden, welke op de schroefassen werken. Met de dieselmotoren worden tevens de akku’s opgeladen, waarbij de elektromotoren als generatoren dienst doen. In de laatste tijd wordt, met behulp van de snuiverinstallatie ook onder water met dieselmotoren gevaren. Sedert 1954 hebben de Amerikanen een atoomduikboot, terwijl de Engelsen in een van hun duikboten peroxyde (zuurstof) als drijfkracht gebruiken, wat de snuiverinstallatie overbodg maakt.
3. Manschappenverblijven.
Hiervoor dienen de boegbuiskamer, het voorbatterijkompartiment en het achterbatterijkompartiment. Dit laatste is de longroom, gereserveerd voor de officieren.
4. Verluchting.
Om onder water de door de bemanning verbruikte zuurstof aan te vullen, worden zuurstofflessen meegenomen, en voor het binden van het uitgeademde koolzuur, kalipatronen aangewend.
5. Uitzicht.
Terwijl men onder water vaart kan men uitzien naar wat aan de oppervlakte gebeurt door de periskopen. Deze kunnen op en neer bewegen, waterdicht door de topplaat van de kommandobrug passeren en in de periskoopputten neergelaten worden.
6. Bewapening.
Een duikboot heeft als defensiewapens een kanon en een of meer mitrailleurs op het dek. Als aanvalswapens gebruikt men torpedo’s die in het vóór- en achtergedeelte uit lanceerbuizen worden afgeschoten. Om dit onder water te doen gebruikt men buiskleppen die worden geopend terwijl de rest van de boot door waterdichte schotten wordt afgesloten.
7. Noodgeval.
Moest de duikboot niet meer aan de oppervlakte kunnen komen, dan gebruikt men een telefoonboei. Deze kan van in de boot losgemaakt worden en drijft dan naar de oppervlakte waar zij kan opgemerkt worden. Een telefoonleiding tussen boei en boot stelt in de gelegenheid met de opgeslotenen te spreken.
