Jos Beke

"Groenewoudseweg -Van kerk tot brug en terzijde"

Gepubliceerd op 14-03-2017

Bisschop Hamerhuis

betekenis & definitie

Aan de Verlengde Groenestraat staat het Bisschop Hamerhuis. Ferdinandus Hamer (1840-1900) is geboren in Nijmegen op de Verlengde Molenstraat. Hij trok met een aantal metgezellen naar Mongolië om daar als missionaris het christendom te verspreiden. In 1878 wordt hij daar tot bisschop gewijd.

Aanvankelijk richten de missionarissen zich tot gevluchte Chinese boeren. Hamer was het niet eens met het gevoerde beleid van de congregatie. De missie-provinciaal van de congregatie wilde namelijk dat de Mongolen land afstonden aan de Chinese bekeerlingen. Een koloniale handelwijze zouden we nu zeggen. Hamer vroeg ontslag aan, maar dat werd hem door de congregatie geweigerd. Deze politiek van de congregatie leidt o.a. tot de Boksersopstand (1900) waarbij Hamer en zijn metgezellen gevangen worden genomen, gemarteld en ter dood gebracht.

Nijmegen eert hem vrijwel direct met een standbeeld (1902) van de beeldhouwer Bart ten Hove. Het beeld wordt geplaatst op de Verlengde Molenstraat, zijn geboortestraat. Tegelijkertijd herdoopt de gemeente de straat tot de Bisschop Hamerstraat. Ferdinandus Hamer is nu een standbeeld en bewaker van fietsen. Voor de katholieken in die jaren moet het oprichten ervan een triomfalistisch gevoel zijn geweest. Na eeuwen van achterstelling en gedwongen terughoudendheid stond bij de ingang van de stadskern een torenhoge bisschop, onontkoombaar voor elk oog!

Het Bisschop Hamerhuis is in 1923 in gebruik genomen als studiehuis van de paters van Scheut. De Scheutisten kozen Nijmegen als vestigingsplaats vanwege de pas opgerichte universiteit om zo hun studenten een optimale opleiding te kunnen geven. De weg langs het huis is naar hen genoemd: Laan van Scheut. Als je achterom loopt zie je dat het gebouw eigenlijk niet af is. Oorspronkelijk was het de bedoeling een carré te bouwen, maar de vierde, sluitende vleugel is nooit gebouwd.

Het gebouw draagt een specifiek Chinees kenmerk: de pagode, die met zijn verlichting in de avond een speciaal cachet geeft aan de buurt. Er is destijds geprotesteerd tegen de plaatsing van de Telfort bedrijfsgebouwtje op de strook langs het spoor. Het pand belemmert het zicht vanaf de Groenewoudseweg op het fraaie Hamerhuis. Het gebouwtje is niet weggehaald. Als compromis wordt Telfort belast met de plaatsen van ‘groen’ rondom het pand, zodat het Telforthuisje zélf aan het zicht wordt onttrokken.

De architect van het Hamerhuis is Charles Estourgie. Wikipedia wijst erop dat Het Hamerhuis tegelijk is gebouwd met Mariënbosch aan de Groesbeekseweg/hoek Sophiaweg en veel overeenkomsten in bouwstijl heeft.

De paters Scheutisten verkochten het studiehuis aan de toenmalige Hogeschool van Nijmegen. Op 1 januari 1995 trok de hogeschool er in met de faculteit Welzijn en Gezondheids-zorg en met de Algemene Dienst. Het gebouw is thans in gebruik door de HAN met de Academie Diedenoord Facility Management.