De wilde eend is een middelgrote zwemeend waarvan de mannetjes goed herkenbaar zijn. Ze hebben een glanzend groene kop en witte halsring, bruine borst en grijze romp. Kenmerkend is ook de dubbel gekrulde staartveren. De vrouwtjes hebben een bruine schutkleur. In de ruitijd hebben mannetjes ook een bruin verenkleed (eclipskleed).
Wilde eenden komen in en buiten het broedseizoen in uiteenlopende biotopen waar water is, tot diep in de stad. Ze hebben een voorkeur voor rustige, begroeide waterpartijen, sloten, oevers van plassen en nestelen ook bij rivieren.
Het gedrag tussen stadseenden en ‘buiteneenden’ verschilt sterk. In de stad zijn ze erg tam en aangepast aan de stedelijke omgeving. Daardoor zijn ze relatief vaak het slachtoffer van verkeer en predatie. Door de hoge dichtheden hebben een negatief effect op de waterkwaliteit in parken en sloten. In het buitengebied komen wilde eenden in veel lagere dichtheden voor. Het gedrag is ook minder tam. Wilde eenden vormen in de winter en het voorjaar paartjes. Daarbuiten is de binding afwezig. In de herfst vormen wilde eenden groepen van soms meer dan 1000 dieren op grote wateroppervlakten, van waaruit ze zich ’s avonds verspreiden om voedsel te zoeken.
Wilde eenden eten en rusten overdag en foerageren ’s nachts onder andere op landbouwgronden. In de ochtend vliegen ze weer terug naar hun dagverblijven op en bij meren, plassen, poelen en sloten. Tijdens de ruiperiode vanaf eind juni kunnen zij enige tijd niet vliegen en zijn dan bijzonder kwetsbaar. Ze verschuilen zich dan op beschutte plekken in en rond water, moerassen ed. De vogels overwinteren op ijsvrij water zoals langs de kust, andere blijven in Nederland.
