en ook Bergambacht, is de naam van een oud en adelijk kafleel, geleegen onder Berg-Ambacht, niet verre van de rivier de Lek. Volgens het algemeen gevoelen, werd het gesticht door Heer Aart, of Aarnout van Arkel, op eenen Berg; waarom de Heeren van Aartsberg, in sommige oude brieven, Heeren van den Berg genaamd worden.
Het hooge rechtsgebied, ‘t welk aan de Heeren van Zuilen van Nieveld (waar van in ‘t volgende Art. zal gesproken worden) plagt toe te koomen, is, in ‘t Jaar 1624, door de Staaten van Holland gelost. Naderhand is dit adelijk huis overgegaan aan ‘t geslacht van van der Kapelle, in Gelderland. Zie breeder van dit Aartsberg, of Heer-Arentsberg, ’t welk zig, in ‘t Jaar 1734, volgens een daar van uitgaande Prent, in een goede gedaante vertoonde, Berg-Ambacht.OUDENHOVEN Beschrijving van Zuid-Holland, bl. 376-411. SMITS, Schatkamer, bl. 5. VAN LEEUWEN, Batavia Illustr. fol. 1212. Oudheden van ‘t Bisdom Utrecht, III. Deel, bl. 390.
De TWEE AARTSBERGEN, waarin gelegen het Dorp van Aartswaart op de Mase, worden in sommige oude Brieven genaamd Hartswaarde, of Hereswaert, op den Alm. De genoemde Ambachten hebben, in ‘t Oosten, Op alm en Voorensaterwaart, mitsgaders het Riviertje de Middelt; ten Zuiden, de Oude Mase; ten Westen zijn ze gescheiden door de Alm en de Mase, waar van Almvoet zijnen naam heeft; in ‘t Noorden de Alm, en daar tegen over Eemkerk, Emesteijn en Almvoet; zijnde de voorz. twee Ambachten groot 703 morgen.
Zie VAN DER EYK, Handv. van Zuid-Holland, bl. 37.
