Bij alle zeekrijgsmachten worden een of meer vaartuigen aangewezen voor opleiding van allerlei groepen marinepersoneel; soms grote zeilschepen, vaak ook moderne oorlogsschepen. Ook voor de koopvaardij-opleiding heeft men in vele landen varende schoolschepen, gewoonlijk zeilschepen.
Nederland beschikt niet over een varend schoolschip voor de grote handelsvaart, België wel. Voor de binnenvaart zijn er enige varende opleidings- of instructievaartuigen.
