XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Fodor

betekenis & definitie

Fodor, Keizersgracht 609, was het eerste gemeentemuseum. Het werd geopend in 1863. Het bevat een grote kunstverzameling, bijeengebracht door C.J. Fodor (1801-1860), die omstreeks 1840 begon met het verzamelen van prenten en schilderijen van oude en toen moderne kunstenaars. Reeds omstreeks 1860 was met name de verzameling prenten zo groot, dat de beroemde collectie in het Rijksmuseum erbij in de schaduw stond.

Vooral de collectie etsen en tekeningen van Rembrandt* was zeer belangrijk. Fodor legateerde zijn kunstcollecties en de percelen Keizersgracht 609 (pakhuis Het Spook), 611 (zijn woonhuis) en 613 aan de gemeente Amsterdam, met onder meer de bepaling dat het pakhuis zou worden verbouwd tot een publiek toegankelijke galerie onder de naam "Museum Fodor". Deze verbouwing werd uitgevoerd door Corn. Outshoorn*, de bouwer van het Paleis voor Volksvlijt*. Het museum werd op 18 april 1863 - de geboortedag van de stichter - geopend. In 1879 is het museum verrijkt met de beroemde Atlas Splitgerber*, de welbekende atlas van A., en ook de Jan en Caspar Luykencollectie, geschenk van de kinderen van wijlen C.P. van Eeghen*, heeft hier een plaats gevonden. Er werden tentoonstellingen gehouden, o.a. over Pieter Saenredam* en in 1937 in verband met de Vondelherdenking. Sinds de bevrijding deed het museum dienst als expositiegelegenheid voor hedendaagse schilders.

In 1974 werd het Fodorcomplex, onder handhaving van het gemeentelijk beheer, bestemd tot expositieruimte ten behoeve van alle beeldende kunstenaars in A. en tot ontmoetingscentrum voor beeldende kunstenaars en publiek. In 1981 bleek het Fodorcomplex aan een hoognodige verbouwing toe te zijn. Op 1 jan. 1994 moest Fodor zijn onderkomen afstaan aan het nieuwe Instituut voor Vormgeving, dat er in juni 1994 introk. Er vond een ingrijpende verbouwing plaats, die ongeveer 7 miljoen kostte. In 2001 werd het vormgevingsinstituut opgeheven en betrok het nieuwe fotografiemuseum (FOAM) het pand aan de Keizersgracht. LIT. J.H. Kruizinga, Museum Fodor jubileert, O.A. 1963, 146; Hans Vogels, Museumboek voor Amsterdam, 1981, 48; Iris Hagenbeek-Fey, Carel Joseph Fodor (Amsterdam 1801-1860) en zijn schilderijenverzameling, 1975; Yvonne Prins, Carel Fodor en Debora Blok, O.A. 2002, 32.

< >