Eertijds, toen het kanonieke recht gold, was het verboden intrest te nemen van geleend geld. Dit verbod hield de ontwikkeling van het hypotheekwezen tegen.
Wanneer de eigenaar van vast goed geld noodig had, dan vestigde hij een grondrente op zijn grond, ten behoeve van den geldschieter. Volgens artikel 784 van het Burg. Wetboek is grondrente een schuldplichtigheid (in geld of in goederen), welke de eigenaar van een onroerend goed daarop vestigt of bij vervreemding daarop voorbehoudt. Die grondrente kan steeds worden afgekocht en wel met het twintigvoud van de jaarlijksche schuld. Zij is te vergelijken met het vroegere tiendrecht. Feitelijk is er weinig verschil tusschen de hypotheek van thans en de grondrente van vroeger, alleen de naam verschilt.
Beide zijn zakelijke rechten, drukkend op den grond en niet op den bezitter van den grond. Bij wanbetaling van de jaarlijksche rente is niet de bezitter (schuldenaar) persoonlijk aansprakelijk met zijn eigen kapitaal of goed, maar wel kan de schuldeischer zijn rechten verhalen op hetgeen de grond bij gedwongen verkoop opbrengt.In de staathuishoudkunde verstaat men onder grondrente iets anders: namelijk, wat de grond meer opbrengt, dan de rente van het daarin gestoken kapitaal voor bedijking, inpoldering, ontginning, verbetering, en stichting van gebouwen.
