Hasdrubal (‘Ασδρουβας), naam van verschillende carthaagse staatslieden en veldheren.
De voornaamste zijn de volgende:1. Hasdrubal, schoonzoon van → Hamilcar Barcas, met wie hij in 237 vC naar Spanje trok. Teruggeroepen naar Africa, sloeg hij een opstand van de Numidiërs neer. Na Hamilcars dood (229) volgde hij hem in Spanje op, waar hij meer door diplomatie dan door wapengeweld de carthaagse heerschappij ver wist uit te breiden. Hij huwde een spaanse prinses en stichtte Carthago Nova (ca. 228), vanwaar hij optrok tot aan de Ebro. Na interventie van Rome werd deze rivier bij verdrag (226) erkend als grens tussen beider invloedssferen.
Als leider van de democratische beweging te Carthago bestreed hij de daar regerende aristocratie. Zelfs zou hij de bestaande constitutie hebben willen omverwerpen. In 221 viel hij door de hand van een keltische slaaf.
Lit. Th. Lenschau (PRE 7, 2469v). - G. Ch. Picard, Le traité romano-barcide de 226 av.J.C. (Mél. Carcopino, Paris 1966, 747-762). '
2. Hasdrubal Barcas tweede zoon van → Hamilcar Barcas en jongere broer van → Hannibal, die hem bij zijn opmars naar Italië als bevelhebber in Spanje achterliet (218 vC). Hier vocht hij met wisselend resultaat tegen Publius en Gnaeus Comelius → Scipio. Na naar Africa teruggeroepen te zijn en de opstandige Syphax verpletterd te hebben keerde hij naar Spanje terug (212), waar hij de carthaagse heerschappij tot de Ebro uitbreidde. Onenigheid met Hasdrubal (3) zoon van Gisgo, die zijn positie trachte te ondermijnen, gaf → Scipio (5) de kans Carthago Nova te veroveren (209). Bij Baecula wist Hasdrubal zich aan een nederlaag te onttrekken en een doorgang naar Gallië te forceren (208), vanwaar hij de Alpen overtrok om zich bij Hannibal te voegen. Hij sneuvelde echter in de slag aan de Metaurus, waarna zijn hoofd over de muur van Hannibak kamp werd geworpen (207).
Lit. Th. Lenschau (PRE 7, 2470-2473). Zie ook s.v. Hannibal (3).
3. Hasdrubal, zoon van Gisgo, stamde uit een voorname carthaagse familie en was legerbevelhebber in Spanje van 214 tot 206. Na het vertrek van zijn rivaal → Hasdrubal (2) Barcas nam hij er het opperbevel over, maar slaagde er niet in de Romeinen te verdrijven. Hij werd teruggedreven naar Gades en samen met Mago door Scipio (5) te Ilipa volledig verslagen.
Terug in Africa wist hij de Numidiër Syphax aan de zijde van Carthago te brengen; hij gaf hem zijn dochter Sophonisbe ten huwelijk. Tegen de in Africa gelande Romeinen voerde Hasdrubal een guerilla-oorlog, maar hij werd op de Campi Magni verslagen (203). De door hem ingeleide vredesbesprekingen bleven zonder resultaat. Beschuldigd van hoogverraad benam hij zich het leven (203?).
Lit. Th. Lenschau (PRE 7, 2474v). Zie ook s.v. Hannibal (3).
4. Hasdrubal, carthaags veldheer in de strijd tegen → Masinissa, door wie hij werd verslagen (150 vC). Na op grond van een romeins ultimatum uit Carthago verdreven te zijn, keerde hij bij het begin van de derde Punische oorlog terug en organiseerde als opperbevelhebber eerst het verzet op het platteland (149). Tweemaal wist H. de Romeinen terug te drijven, maar hij kon toch de ondergang van de stad niet afwenden. In 146 gaf hij zich over aan Scipio Aemilianus, die hem begenadigde. Zijn vrouw en kinderen verkozen de dood. Zelf stierf Hasdrubal in gevangenschap in Italië.
Lit. Th. Lenschau (PRE 7, 2476-2477). [A. J. Janssen]
