Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 06-08-2022

Wilhelm adriaan van der stel

betekenis & definitie

Gouverneur van de Kaapkolonie van 1699-1707 (Amsterdam 1664-1 Juli 1723), groeide op bij zijn moeder, Jacoba Six te Amsterdam, verbleef enige tijd bij zijn vader, Symon van der Stel aan de Kaap, en was van 1689 tot 1699 schepen van Amsterdam. In 1699 volgde hij zijn vader op als Gouverneur van de Kaap en Extraordinaris Raad van Indië.

Gelijk deze, bevorderde hij de kolonisatie van Nederlanders, maar hij brak volkomen met diens beleid door zijn pionierswerk voor het veebedrijf. Zelf breidde hij de kolonie uit naar het Oosten, waar hij een enorme veeboerderij in Hottentots Holland bezat. Op zijn voorbeeld gingen de Compagnies-ambtenaren eigen bedrijven stichten. Dit leidde tot monopolievorming bij de afzet van producten, waartegen de vrijburgers onder leiding van Adam Tas in verzet kwamen. Van der Stel trachtte met dwingelandij het verzet te breken, hetgeen in 1707 leidde tot zijn ontslag en terugroeping. Hiermee kwam vrijwel voorgoed een einde aan de eigen bedrijven der ambtenaren, doch Van der Stel had als pionier van de veeboerderij de factor geschapen, waarop de verdere uitbreiding der Kaap geheel zou berusten.PROF. DR M. BOKHORST

Lit.: L. Fouché, Het Dagboek van Adam Tas, 1705-1706 (London 1914); F. C. Dominicus, Het ontslag van W. A. van der Stel (Rotterdam 1928); A. J. H. van der Walt, J. A. Wiid en A. L. Geyer, Geskiedenis van Suid-Afrika, I en II (Kaapstad 1951).

< >