heet het in 1834 door Stampher ontdekte verschijnsel, dat de lichtindrukken op het netvlies van ons oog gedurende korte tijd (ca 0,1 seconde) blijven voortbestaan. Door dit effect is het mogelijk dat men bij de film de afzonderlijke beeldjes toch als continu in elkaar overgaande bewegingen ziet.
Hetzelfde stroboscopische effect stelt ons in staat om snel bewegende periodieke bewegingen als volkomen stilstaand of als sterk verlangzaamd waar te nemen. Dit geschiedt door middel van periodieke belichting.
Wanneer men bijv. een draaiende schijf (zie fig.) telkens belicht als de streep MA naar boven wijst, dan ziet men de schijf stilstaan.
Als daarentegen de belichting plaats vindt telkens na 11/2 omwenteling van de schijf, die met de wijzers van de klok meedraait, dan ziet men de streep achtereenvolgens in de standen MA, MB, MC enz.; wij „zien” de schijf dan langzaam met de wijzers van de klok meedraaien. Vindt echter de belichting telkens na 7/8 omwenteling van de schijf plaats, dan zien wij de streep achtereenvolgens in de standen MA, MP, MQ enz. Wij „zien” de schijf dan langzaam achteruit draaien, terwijl zij in werkelijkheid toch vooruit draait.
Soms ziet men op de film dat de wielen van een rijdende auto stilstaan of zelfs achteruit draaien. Men heeft dan met hetzelfde verschijnsel te doen. Wanneer het aantal omwentelingen van het wiel precies overeenkomt met het aantal momentopnamen per seconde, ziet men de wielen stilstaan, anders vooruit of achter uitdraaien.
Met behulp van een stroboscooplamp, d.i. een speciale gasontladingslamp, waarvan de lichtflitsen veel sterker zijn dan die van de lampen bij filmopnamen, en waarvan men de frequentie kan regelen, is het mogelijk zeer snelle periodieke verschijnselen als volkomen stilstaande te zien en te bestuderen. Zo kan men bijv. aan benzine-en dieselmotoren controleren of de in- en uitlaatkleppen wel op de juiste momenten worden geopend en gesloten.
Ook kan men met een dergelijke stroboscooplamp slechts één enkele fotografische momentopname van zeer korte duur maken. Hier zijn zelfs draagbare installaties in de handel.
DR M. P. VRIJ.
