Jefferson (Thomas), de derde president der Vereenigde Staten van Amerika (1801— 1809), geboren den 13den April 1743 te Shadwell in Virginia, studeerde in de regten en vestigde zich in zijne geboorteplaats als advocaat. Als onafhankelijk bezitter van een aanzienlijk vermogen bemoeide hij zich reeds vroeg met de staatkunde en werd in 1769 lid der Wetgevende Vergadering in Virginia, alwaar hij toen reeds pogingen deed om de slavernij af te schaffen. Zoodra men zich begon te verzetten tegen het Britsche regéringsbeleid, behoorde hij tot de ijverigste patriotten. In 1776 werd hij lid van het Congrès, onderscheidde zich door zijne revolutionaire houding en behoorde tot de beroemde Commissie, die ook Adams, Franklin, Sherman en Livingston onder hare leden telde.
Hij ontwierp de onafhankelijkheidsverklaring, welke na levendige beraadslagingen met eenige wijzigingen door het Congrès werd aangenomen (4 Julij 1776). In October van dat jaar legde hij zijn mandaat neder en werd nogmaals lid van de Wetgevende Vergadering in Virginia, waar hij zich beijverde, de leenregtelijk-aristocratische grondwet van dezen Staat naar de beginselen der onafhankelijkheidsverklaring te wijzigen. In 1779 werd hij gouverneur van Virginia, doch deed 2 jaar daarna afstand van deze betrekking, omdat naar zijne meening gedurende den oorlog een krijgsman aan het hoofd van den Staat moest staan. In November werd hij weder afgevaardigd naar het Congrès en was er werkzaam tot in Junij 1784. Hij gaf aanleiding tot het uitvaardigen der wet, volgens welke de slavernij in de noordwestelijke Territoriën verboden werd. Met Adams en Franklin tot gezant benoemd tot het sluiten van handelsverdragen in Europa, begaf hij zich met hen in 1784 naar Parijs en bleef er na den terugkeer van Franklin (1785) nog 4 jaren. Hij hielp er de Omwenteling voorbereiden, doch keerde in 1789 naar Amerika terug en was er van 1790 tot 1793 staatssecretaris in het kabinet van Washington. De strijd, dien hij als zoodanig voerde tegen zijn ambtgenoot Hamilton, minister van Financiën, was de oorzaak van het ontstaan der Foederalisten en Republikeinen.
Jefferson, de leider van laatstgenoemden, hield zich aan de beginselen der onafhankelijkheidsverklaring en wilde het staatsgezag zooveel mogelijk beperkt zien. Daarom zag hij in de maatregelen van Hamilton, in het amalgaméren der schulden en in het oprigten van eene nationale bank een voortschrijden in monarchale rigting. Ook ondersteunde ijy de aanmatigingen van den Franschen gezant Genet en maakte zich hierdoor onmogelijk in het Kabinet. Na zijne aftreding begaf hij zich naar zijn landgoed Monticello in Virginia. Eerst toen hij in 1797 tot vicepresident gekozen was, bemoeide hij zich weder met de staatkunde. Hij verzette zich tegen eenige minder aangename besluiten van den president, ontwierp in 1798, tot bescherming der afzonderlijke Staten, de vermaarde Virginia- en Kentucky-besluiten en bragt de Foederalistische partij ten val, zoodat hij in 1800 tot President en bij zijne aftreding nogmaals tot die waardigheid gekozen werd.
De belangrijkste maatregel uit het eerste tijdperk van zijn bestuur was de annexatie van Louisiana, — en het voornaamste bedrijf van zijn tweede presidentschap bestond in het door de vijandelijkheden van Engeland uitgelokt embargo, dat echter zijn eigen land nog meer benadeelde dan den vijand. Nadat Jefferson tot het ambteloos leven was teruggekeerd, wijdde hij zijne dagen aan de wetenschap en den landbouw, doch kwam ten laatste in geldelijke ongelegenheid, zoodat hij verlof moest vragen om zich door eene loterij van zijne bezittingen te ontdoen. Hij overleed op den 50sten verjaardag der door hem ontworpene en onderteekende onafhankelijkheidsverklaring (4 Julij 1826) met John Adams op één dag. Hij was geen uitstekend redenaar, maar een schrander denker en een scherpzinnig waarnemer, — in één woord een der beste staatslieden, die Amerika ooit gehad heeft. Hij wordt teregt de vader der Amerikaansche democratie genoemd. Zijne verzamelde werken zijn in 1853 op last van het Congrès in 9 deelen in het licht gegeven en na dien tijd meermalen gedrukt.
