Illyrië, een koningrijk, tot de Oostenrijksch-Hongaarsche Monarchie behoorend, grenst ten noorden aan Salzburg en Stiermarken, ten oosten aan Croatië, de Militaire grenzen en de Adriatische Zee, ten zuiden aan laatstgenoemde zee en ten westen aan Italië en Tyrol, en telt op 515 ⧠ geogr. mijl ongeveer 2 millioen Slawen, Duitschers en Italianen, die bijna allen tot de R. Katholieke Kerk behooren. Men verdeelt het in 3 kroonlanden, namelijk: het hertogdom Carinthië, het hertogdom Kraïn met het Kustland, en de vorstelijke graafschappen Görz en Gradiska, alsmede het markgraafschap Istrië en de rijksstad Triëst. De hoofdsteden dezer 8 deelen zijn Klagenfurt, Laibach en Triëst. Men vindt het geheel beschreven onder de namen der deelen.
Het land is alzoo genoemd naar de oude Illyriërs. Deze waren stamgenooten der Thraciërs en bewoonden in de 4de eeuw vóór Chr. het geheele kustgewest aan de oostzijde van de Adriatische Zee, de daarbij gelegen eilanden en het westelijk gedeelte van Macedonië tot aan Epirus. Philippus, koning van Macedonië, ontrukte hun echter geheel Macedonië tot aan de Drilon (thans Drilo), waarna Illyricum of Illyrica in Illyrica Graeca en Barbara verdeeld werd. Het eerste, het hedendaagsehe Albanië, werd ingelijfd in Macedonië. Daarin lagen Dyrrhachium (thans Durazzo) en Apollonia. Illyrica Barbara echter strekte zich uit van de rivier Arsia (thans Arsa) tot aan de Drilon, werd gesplitst in Japydia, Liburnia en Dalmatia en schonk het leven aan onderscheidene Romeinsche keizers. Zeerooverij was reeds vroeg het voornaamste bedrijf der Illyriërs, en hunne Koningen zagen zich deswege in oorlogen gewikkeld met de Romeinen, die eindelijk tijdens de regéring van koningin Teuta (288 vóór Chr.) de Illyriërs aan hunne heerschappij onderwierpen. Wèl zochten deze gedurig het juk der afhankelijkheid af te schudden, doch zij werden door Caesar geslagen en door Augustus, Germanicus en Tibérius magteloos gemaakt, waarna men het land in eene Romeinsche provincie herschiep, welke evenwel tot de voornaamste van den Romeinschen Staat behoorde.
De naam Illyricum, waaraan in de 4de eeuw het bijvoegelijk naamwoord Magnum werd toegevoegd, omvatte nu bijna alle oostwaarts gelegene en aan de Romeinen onderworpene landen. Bij de verdeeling van het Romeinsche rijk verviel Illyrië aan het Westersche Keizerrijk, doch na den val van dit laatste (476) werd het bij het Oostersche gevoegd. Nadat de inwoners door de langdurige Romeinsche heerschappij en door eene kortstondige bemagtiging door de Gothen aanmerkelijk verbasterd waren, ontvingen zij weêr nieuw bloed in Croatische en Serbische landverhuizers, zoodat het hun eerlang gelukte, zich onafhankelijk te maken van de zwakke Byzantijnsche regéring. Ten tijde der Karolingen kwamen wel is waar de westelijke gedeelten, zooals Carinthië, Kraïn en Istrië, in het bezit van het Duitsche rijk, doch de oostelijke vielen in 1020 nogmaals in handen van den Byzantijnschen Keizer. In 1090 maakten de Venetianen en Hongaren zich meester van kleine gewesten des lands, en in 1170 ontstond er het Hongaarsch-Slawisch koningrijk Rascië, waaruit later Bosnië en Servië zich ontwikkelden. — Dalmatië behoorde aanvankelijk aan Venetië, maar kwam in 1270 grootendeels in het bezit der Hongaren. Deze echter, zoowel als de Venetianen, moesten bijna alles afstaan aan de Turken. Venetië behield slechts een klein gedeelte van Dalmatië, en Hongarije Slavonië en een klein gedeelte van Croatië.
De Vrede van Campo Formio (1797) bragt Venetiaansch Dalmatië benevens zijne eilanden tot aan Cattaro onder de heerschappij van Oostenrijk. Twaalf jaar later nam Napoleon het besluit, dat het arrondissement Villach, Kraïn, voormalig Oostenrijksch Istrië, Fiume en Triëst, de kustlanden, de landen op den regteroever der Save, met Dalmatië en zijne eilanden den naam van Illyrische Provinciën zouden dragen. Nadat voorts Beijeren nog 31 ⧠ geogr. mijl van Tyrol aan Illyrië had afgestaan, ontvingen de Illyrische Provinciën den 15den April 1811 eene behoorlijke organisatie van den Keizer. In 1816 vervielen zij echter aan Oostenrijk. In 1822 werd het Hongaarsche kustland, benevens Croatië aan Hongarije toegevoegd en in 1825 geheel Carinthië bij het koningrijk Illyrië ingelijfd. Men verdeelde het koningrijk in de 2 districten Laibach en Triëst, en in 1849 werden uit gemelde bestanddeelen de 3 thans bestaande, zelfstandige gewesten gevormd.
