Dynamica noemt men in de natuurkunde en toegepaste wiskunde dat gedeelte der mechanica, hetwelk de leer behandelt der krachten, die tot de beweging der ligchamen dienen, terwijl de statica (zie aldaar) zich bij het evenwigt der ligchamen bepaalt. Daar nu de ligchamen in 3 verschillende toestanden voorkomen, heeft men de dynamica in even zoo vele deelen gesplitst, nameljjk in de eigenlijke dynamica (geodynamica) of de leer van de beweegkrachten der vaste ligchamen, — de hydrodynamica of hydraulica (zie aldaar) of de leer van de beweegkrachten der vloeistoffen, — en de aërodynamica of pneumatica of de leer van de beweegkrachten der gasvormige stoffen.
In wijsgeerige beteekenis geldt dynamismus voor het tegenovergestelde van mechanismus (het werktuigelijke), en men verstaat onder eene dynamische werking der natuurkrachten eene zoodanige, welke uit de wetten der mechanica niet verklaard kan worden, bijvoorbeeld de verhouding der ongelijknamige magnétische polen enz., welke men van de mechanische krachten (zwaarte, elasticiteit enz.) onder den naam van dynamische of dynamiden onderscheidt. Tot de dynamische krachten behooren de vormende en voortplantende krachten in de natuur, alsmede die der ziel en die des geestes. Eene dynamische natuurbeschouwing stelt de dynamische krachten der schepping hooger dan de mechanische, en ontwaart in de meest verwijderde bestanddeelen van alle ligchamen eene oorspronkelijke vormende kracht, terwijl de mechanische natuurbeschouwing alles doet ontstaan door eene verbinding der atomen. De wijsgeerige stelsels van Kant, Fichte en Hegel huldigen het dynamismus. De onderlinge betrekking tusschen de mechanische en dynamische krachten in de natuur is grootendeels eene verborgenheid.
Te vergeefs heeft zich de atomistische natuurkunde tot nu toe beijverd, om de dynamische krachten uit de mechanische af te leiden. De nieuwe scheikunde daarentegen heeft na haar onderzoek over de assimilatie der voedingsmiddelen het vermoeden geopperd, dat er, behalve de stofwisseling door verbinding en scheiding der stoffen, eene zelfstandige herschepping van onbewerktuigde stoffen in bewerktuigde bestaat door eene dynamische contactwerking. Eene merkwaardige poging, om de dynamica van het zieleleven op eene wis- en natuurkundige wijze te behandelen, vindt men in het werk van Herhart „Statik und Mechanik des Geistes’’. De schrijver heeft zich daarin niet tot doel gesteld, de wetten der natuurkundige dynamica op den geest toe te passen, maar zoekt omgekeerd de wetten der dynamica des geestes door eerstgenoemde te verklaren door haar aan algebraïsche formules te binden.
