Aleander (Hieronymus), een geleerde en staatsman, aartsbisschop van Brindisi en met den kardinaalshoed versierd, werd geboren in het jaar 1480. Eerst legde hij zich toe op de geneeskunde en vervolgens te Pavia op de godgeleerdheid en de letteren. Paus Alexander VI riep hem in 1501 naar Rome en benoemde hem tot secretaris bij zijn zoon Caesar Borgia. Om staatkundige redenen afge-vaardigd naar Hongarije, bleef hij ziek te Venetië achter en vertoefde er 6 jaren.
Gedurende dien tijd leerde hij Erasmus kennen, en deze behoorde weldra tot zijne vrienden. In 1538 werd Aleander benoemd tot hoogleeraar aan de universiteit te Parijs, en zijne voorlezingen over de Grieksche taal- en letterkunde vonden er zoo grooten bijval, dat hij er tot rector verkozen werd. Op uitnoodiging van den toenmaligen Vorst-Bisschop van Luik begaf hij zich naar diens hof en werd er, in de betrekking van kanselier, met het staatsbestuur belast. Hij verkreeg in 1510 te Rome door zijn beschermheer de waardigheid van kardinaal en kwam daarbij in aanraking met paus Leo X, die hem niet weder liet vertrekken. Hij bekleedde er de waardigheid van pauselijken bibliothecaris en wijdde zich geheel en al aan de beoefening der letteren, totdat Luther als hervormer optrad. Aleander verklaarde zich heftig tegen die nieuwigheden en werd in 1519 als pauselijke nuntius naar Duitschland gezonden, om een einde te maken aan de kerkelijke verdeeldheden. Hij spoorde den Keizer aan tot het bevel, dat in de Nederlanden de geschriften van Luther ten vure gedoemd moesten worden en haalde drie geestelijke keurvorsten over, het voorbeeld des Keizers te volgen. Zijne pogingen om ook den Keurvorst van Saksen daartoe te bewegen, ja, om hem tot inhechtenisneming en veroordeeling der ketters te dringen, leden schipbreuk op de standvastigheid van dien vorst. Niet minder standvastig was Luther, dien hij door het aanbod van goud en eerambten tot andere gevoelens zocht te brengen. Zijne weêrstrevigheid tegen de Hervorming vernietigde ook den vriendschapsband met Erasmus. Deze had het gedrag van Aleander openlijk afgekeurd, maar hij werd deswege door zijn voormaligen vriend van ketterij beschuldigd en zelfs bij den Keizer aangeklaagd. Op den rijksdag te Worms (1521) poogde Aleander door eene gloeijende redevoering te bewerken, dat Luther niet uitgenoodigd, maar, als door den Paus veroordeeld, in den rijksban gedaan werd. Toen hem dit mislukte, wendde hij al zijne krachten aan, om den Keizer tot opheffing van het aan Luther toegezegde vrijgeleide te bewegen, en zijn invloed op den Keizer was oorzaak, dat de ban over hem uitgesproken werd, die den Hervormer in ’t verderf zou hebben gestort, indien de schranderheid van zijn vriend den Keurvorst hem niet had beschermd. Aleander was ook de vervaardiger van het Wormser edict. Na dien belangrijken Rijksdag wijdde Aleander al zijne werkzaamheid aan de onderdrukking der Hervorming in de Nederlanden. Hij dwong een prior van de Augustijner orde, Jacob genaamd en een ijverig verkondiger van Luthers leer, om deze te herroepen, en deed uit dweepzieken ijver twee Augustijner monniken wegens hunne onverbloemde belijdenis van de Evangelische leer naar den brandstapel slepen. Tot loon voor zijn ijver benoemde paus Clemens VII hem in 1524 tot aartsbisschop van Brindisi. Zeven jaren later verscheen hij wederom in Duitschland als pauselijke nuntius, belast met de taak, om de vereeniging der Katho-lieken en Protestanten te verhinderen. De religie-vrede van Neurenburg belemmerde hem in de uitvoering zijner plannen. Hij keerde naar Rome terug, en paus Paulus III benoemde hem in 1537 tot lid der Commissie tot afschaffing der misbruiken aan zijn Hof en schonk hem den kardinaalshoed. In 1538 begaf hij zich ten derden male als legaat naar Duitschland en zocht er overal den haat tegen de Protestanten aan te wakkeren. Hij overleed in 1542, niet lang na zijn terugkeer. Zijn “Lexicon Latino-Graecum” is het beste van zijn tijd. Ook bezorgde hij uitgaven van onderscheidene Grieksche schrijvers, terwijl zijne talrijke brieven, die nog maar gedeeltelijk gedrukt zijn, belangrijk zijn voor de geschiedenis der Hervorming.
