(gereedschappen) (Fr.: brosse; Du.: Bürste; Eng.: brush), stuk gereedschap dienende voor huishoudelijk werk als vegen, het verwijderen van roest, het opbrengen van plakmiddelen, verven (kwasten) enz.
De meeste soorten huishoudelijk borstelwerk en borstels voor persoonlijke verzorging worden gemaakt door het vastzetten van bundeltjes haar of vezel in tevoren geboorde gaten in een borstelblok van (meestal) hout of kunststof. Vroeger werden deze borstels allemaal met de hand gemaakt, d.w.z. gezet met een kit (zoals pek) of getrokken door middel van een doorlopende draad. Gepekte borstels werden gemaakt door gebonden bundeltjes in vloeibare pek te dopen; na hen wederom met een koordje gebonden en nog een keer in de pek gedoopt te hebben, werden ze gezet in voorgeboorde gaten van het blok. Getrokken borstels werden gemaakt door de bundels langs de rug van de borstelblok in de gaten te trekken. De borstel werd dan afgewerkt met een losse plaat op het blok, daarop vastgespijkerd of gelijmd.
Vanaf 1869, toen de eerste borstelmachine werd ontwikkeld in de Verenigde Staten door E.F Broettley en J. Schelldorn, worden borstels steeds meer, en aan de dag van vandaag bijna uitsluitend, vervaardigd op automatische boor- en stanzmachines. Bundeltjes van het vulmateriaal kunnen hiermee stevig gekramd worden in één enkele bewerking.
Een onderscheid is te maken tussen: het stanzen door middel van draad (d.w.z. de door de machine ingebrachte bundels haar of vezel worden in voorgeboorde gaten vastgezet door een kram, gevormd uit een metalen draad die in de borstelmachine wordt ingevoerd) en het ankerstanzen (d.w.z. de kram, het anker, wordt geslagen uit een vlakke strip metaal; de stanzmachine zet dit anker vast met het vulmateriaal door de zijkant van het anker te persen in het materiaal van het blok).
‘Wissers’ worden gemaakt door vulmateriaal tussen twee draden te brengen, die spiraalgewijs door een machine in elkaar worden gedraaid. Voor sommige doeleinden kan deze borstel gemakkelijk gebogen worden.
Veel borstels, vooral voor industrieel gebruik, zijn gezet in een doorlopende metalen strip, vastgehouden door een draad in het midden daarvan. De strip wordt zodanig gezet, dat de draad onwrikbaar tussen de beide kanten, waarmee ook het vulmateriaal vastzit, wordt vastgeklemd. Zulke borstels worden op automatische machines gemaakt in lengtes die op elke maat kan worden afgekort. Voor een borstelwals worden ze spiraalsgewijs opgerold.