Gezegden

Riemer Reinsma (1998)

Gepubliceerd op 17-04-2025

Spuit elf geeft modder

betekenis & definitie

Dit zeg je als iemand met weinig kennis van zaken óók commentaar meent te moeten geven. In oorsprong ging het hier om een brandspuit. Brandweerkorpsen met een groot aantal spuiten doen een groot beroep op de watervoorraad. Maakte de brandweer gebruik van water uit een sloot of gracht, dan konden er problemen komen. Waren er bijvoorbeeld al tien spuiten in bedrijf, dan was er kans dat nummer elf alleen nog maar modder aanzoog.

Wanneer de uitdrukking ontstaan is, is niet bekend. Waarschijnlijk dateert ze van het begin van de twintigste eeuw. In 1897, zo lijkt het, bestond de uitdrukking nog niet. Op 6 augustus 1897 berichtte de NRC: ‘Er [bestaat] ook dit jaar weder bij spuit 11 [...] eene vaste brandwacht gedurende de kermis. Deze brandwacht telt 10 man.’ Spuit 11: niks grappigs aan, zo suggereert het bericht. Maar dat zou snel veranderen. Ing. A.C. Broeshart schrijft in zijn boek De geschiedenis van de brandweer in Nederland (1986) dat men in Haarlem kort voor het aanbreken van de twintigste eeuw vrijwilligers wierf voor de brandweer; zij zouden de plaats gaan innemen van de reguliere spuitgasten, over wier werk men niet tevreden was. De vrijwilligers waren beter gesitueerde mensen, en bleken zulke enthousiaste blussers dat het korps kon worden uitgebreid. En ook het aantal brandspuiten, dat werd vergroot van tien naar ... nee, niet naar elf. Om te voorkomen dat de buitenwacht besmuikte grapjes ging maken, werd de nieuwe aanschaf ‘spuit 10a’ genoemd.

< >