(Sanskriet). Een samenstelling van het voorvoegsel pra, wat “voorwaarts” of “vooruitgang” betekent, en kriti, een zelfstandig naamwoord afgeleid van de wortel kri, “maken” of “doen”.
Prakriti betekent derhalve letterlijk “produktie”, “voortbrenging”, “in het leven roepen”, en door een uitbreiding van de betekenis duidt het ook de eerste of oorspronkelijke staat of toestand of vorm van alles aan: primaire, oorspronkelijke substantie. De wortel of ouder van Prakriti is Mūlaprakriti (zie aldaar) of wortel van Prakriti. Prakriti moet worden beschouwd in verband met Vikriti — Vikriti betekent verandering, een of andere wijziging of wat voortkomt of evolueert uit Prakriti, dat eraan voorafgaat.Ter illustratie: de chemische elementen waterstof en zuurstof verbinden zich in de verhouding H2O en leveren dan een stof op die in haar meest algemene vorm bekend is als water; maar ditzelfde H2O kan zich ook voordoen als ijs of als damp — een gas; daarom kunnen de damp, het water en het ijs de Vikriti’s worden genoemd van het Prakriti, dat de oorspronkelijke waterstof en zuurstof is. De illustratie is misschien niet zo goed, maar wel suggestief.
In het gewone spraakgebruik kan men zeggen dat Prakriti de natuur in het algemeen is, de grote voortbrenger van entiteiten of dingen en door deze natuur werkt het immer actieve Brahmā of Purusha. Purusha is daarom geest en Prakriti zijn voortbrengende sluier of hulsel. Essentieel of fundamenteel zijn beide één, en wat Prakriti door en onder de invloed van Purusha voortbrengt, zijn de veelvuldige en veelvormige Vikriti’s die de oneindige verscheidenheid in het heelal om ons heen scheppen.
In één of meer van de Hindoese filosofieën is Prakriti hetzelfde als Śakti, en daarom zijn Prakriti en Śakti in feite verwisselbaar met Māyā of Mahā-Māyā of de zogenaamde illusie. Over Prakriti wordt vaak gesproken als “stof”, maar dat is onjuist, ofschoon heel gebruikelijk. Stof is veeleer de “produkten” of de stadia die Prakriti tot stand brengt, de Vikriti’s. In de Indische Sānkhya filosofie is Pradhāna in wezen identiek met Prakriti en beide worden dikwijls gebruikt om het voortbrengende element aan te duiden waaruit alle illusoire stoffelijke manifestaties of verschijningsvormen worden ontwikkeld.
