Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in Scheveningen

betekenis & definitie

Woonhuizen. Aardige voorbeelden van eenvoudige woonhuizen in de nogal veranderde oude dorpskern zijn het wit gepleisterde 18de-eeuwse pand Keizerstraat 152 en het ongepleisterde hoekpand Keizerstraat 10 (circa 1830), beide voorzien van een ingezwenkte topgevel met kroonlijst en een later toegevoegde winkelpui.

Het hofje van de Dirk en Johanna Anthonia Lammers Stichting (Badhuisstraat 170-188), bestaande uit twee parallelle rijen woningen en een verbindingsmuur met poort in eclectische vormen, kwam in 1875 tot stand naar plannen van B.P. Schippers (identiek aan hofje in de Schelpstraat, Den Haag).

Rond 1880 gebouwd in gele baksteen is het Hofje van Betje van Duyn (Werfstraat 36-50). Vooral aan de Ankerstraat en Zeilstraat e.o. staan nog eenvoudige laat-19de-eeuwse arbeiders- of visserswoningen.

Voorbeelden van langs een zijstraat of gang gebouwde woningen zijn Korendijkstraat 145-169 (circa 1870) en Heemraadstraat 221-247 (circa 1875) alle met (keuken)uitbouw - en Willem Beukelszplein 8-30 (circa 1900).Aan de gedempte binnenhaven van Het Kanaal staan het deels wit gepleisterde eclectische herenhuis Badhuiskade 8 (1875) en de met mezzanino en een opvallend rondlopend hoekbalkon uitgevoerde eclectische herenhuizen Badhuiskade 9-10 (circa 1890). Tot de oudste bebouwing van de vanaf 1883 op basis van plannen van Th. Coppieters aangelegde wijk Belgisch Park (oorspronkelijk Nederlandsch-Belgisch Park) behoren de villa Luiksestraat 2 (1883) en de beneden- en bovenwoningen Belgischeplein 31-34 (1886), alle gebouwd naar eclectische ontwerpen van Th. Coppieters met kenmerkende open houten veranda's. De drie geschakelde eclectische herenhuizen Blanda, Agatha en Eletta (Antwerpsestraat 6-16; 1886-'87) zijn ontworpen door J.H. Beetsma.

Typerend voor de mondaine sfeer van de badplaats zijn ook de rond 1885 gebouwde eclectische herenhuizen Gevers Deynootweg 23 en 25, met gekoppelde rondboogvensters in de geveltoppen, en het met houten veranda's uitgevoerde pand Seinpostduin 22-23 (1886). In rijke neorenaissancestijl opgetrokken zijn Gevers Deynootweg 2 (1883) en 4 (1885). In de wijk Belgisch Park staan herenhuizen in rijke neorenaissance-stijl voorzien van chaletstijl-elementen en stenen of houten veranda's, zoals Gentsestraat 78-80 (1880) en Luiksestraat 11-15 (circa 1885). Ook de laat-19de-eeuwse bebouwing langs de Badhuisweg bestaat uit villa's en herenhuizen in neorenaissance- en chaletstijl-vormen. De neorenaissance-huizen Haringkade 129-163 (circa 1900) vertonen veel afwisseling door de toepassing van verschillende topgevels, torenachtige elementen, erkers en balkons. Eenvoudiger maar met karakteristieke houten veranda's uitgevoerd zijn de woningen Dirk Hoogenraadstraat 96-162 (circa 1900).

Het kleurrijke materiaalgebruik van de jugendstil en een speelse afwisseling van erkers, balkons en dakkapellen vertonen de huizen Duinweg 8-12 (1898-10-2, ontwerp T. Stoffels), Cornelis Jolstraat 46-80/71-115 (circa 1905) en Rusthoekstraat 42-56/9-37 (circa 1905). Uitgevoerd met vakwerktopgevels en jugendstil-elementen is het dubbele herenhuis Zeekant 58/Seinpostduin 1 (circa 1910) nu twee hotels waarvan het rechter gedeelte een traptoren met ingezwenkt koepeldak en een jugendstil-tableau heeft. Een traditionalistisch ontwerp van A.J. Kropholler zijn de drielaags huizen Berkenbosch Blokstraat 3-17 en Neptunusstraat 140-154 (1917-'25). De expressionistische huizen Prof.

P.S. Gerbrandyweg 117-131 (1925) zijn ontworpen door A. van Paassen en de zakelijk-expressionistische middenstandswoningen Kapelplein 12-16 (1926) door J.J. Brandes. De woningen en winkels in zakelijk-expressionistische vormen langs de in 1927 dwars door de oude dorpsbebouwing getrokken Jurriaan Kokstraat dateren uit 1928. De in hoogte geaccentueerde ‘poortgebouwen’ vormen de doorgangen naar de oude zijstraten. Appartementengebouwen in zakelijk-expressionistische stijl zijn Van Stolkweg 14 (1928; W.

Verschoor) en Nieuwe Parklaan 144 (circa 1930, nu ‘Neptunusflat’). In functionalistische stijl ontworpen is de woonflat Dennehove (Badhuisweg 141-163; 1936-'38, J. Wils).

< >