Woonhuizen. Tot de oudste huizen van Leerdam behoort het vermoedelijk 16de-eeuwse en in de 19de eeuw gepleisterde dwarse huis Kerkstraat 44-48 met zijtrapgevel.
De dakkapellen zijn rond 1910 aangebracht. Een zijtrapgevel met ezelsruggen bezit het 16de-eeuwse pand Markt 11, waarvan de deuromlijsting dateert uit circa 1820.
Binnen bevindt zich een onderkelderde opkamer. Uit de 17de eeuw stammen het L-vormige Poorthuis (Kerkstraat 91), met zijn hoge 18de-eeuwse klokgevel, en het Veerhuis (Kerkstraat 93), dat bij de sloop van de ernaast gelegen Veerpoort (rond 1860) werd verbouwd en gepleisterd.
Het diepe huis Thuis genaemt den Hollantsen Tuyn (Markt 5) is een van de weinige 17de-eeuwse panden in Leerdam met een (deels) oorspronkelijke gevel en opzet (onderkelderde opkamer, samengestelde balklaag). De trapgevel heeft men in de 19de eeuw afgeknot en de pui dateert uit 1910.
In dit huis is de glaskunstenaar A.D. Copier geboren.
Een 17de-eeuwse kern heeft verder het dwarse huis Markt 2-4. De forse patriciërswoning Kerkstraat 8 (circa 1760) bezit een omlijste ingangspartij in Lodewijk XV-stijl.Burgemeester H.T. Koppen liet in 1856 het sober neoclassicistische herenhuis Nieuwstraat 31 bouwen. Voorbeelden van gepleisterde midden-19de-eeuwse herenhuizen zijn Hoogstraat 61 (circa 1850; garagedeur circa 1910), Kerkstraat 51 (circa 1860) en met eclectische details Vlietskant 6 (circa 1870) en Hoogstraat 11-13 (circa 1880). Opvallend door de deur en vensters in neogotische vormen is het eenlaagspand Hoogstraat 68 (circa 1870). Uitgevoerd in neorenaissance-stijl zijn de villa's Spoorstraat 3-5 (1884), 7-9 (1884) en 11 (1876); de twee laatste hebben ook eclectische details. Met chaletstijl- en rationalistische details ontwierp S. de Clercq voor J.H.O.
Bunge en P.M. Cochius beide directeuren van de twee glasfabrieken respectievelijk de villa's Lingesigt (Lingedijk 29; 1912) en Lingedijk 28 (1913-'14). De laatstgenoemde huisvest nu het Nationaal Glasmuseum. Chaletstijl-details en sierspanten kenmerken de burgerwoningen Watertorenlaan 27-31 (circa 1910). De traditionalistisch vormgegeven villa Lingedijk 30 (1926) is ontworpen door A.M. de Rouville de Meux. In dezelfde stijl uitgevoerd is Oranje Nassaulaan 66 (circa 1920).
Het grote pand Vlietskant 46, met toren en erker, kwam in 1934 tot stand naar een ontwerp met zakelijk-expressionistische details van stadsarchitect J.C. Verhagen en is tegenwoordig een hotel (‘Lucullus’).
