zijn al die stoffen, die voor onze voeding dienstig zijn. Hoe verschillend de v. in allerlei opzichten zijn, toch zijn hun wezenlijke bestanddeelen tot enkele groepen terug te brengen: zie → Voedingsleer. Naast de v. zijn de → genotmiddelen van belang in onze voeding. Hoewel de grens tusschen v. en genotmiddelen vaak niet scherp te trekken is, treedt bij de laatste de eigenlijke voedingswaarde op den achtergrond tegenover den smaak en de opwekkende of prikkelende werking, die de spijsvertering ten goede kan komen.
Het is van het grootste belang voor de volksgezondheid, dat de voedingsmiddelen van goede samenstelling zijn en in deugdelijken toestand verkeeren. Van overheidswege wordt dan ook een geregelde controle uitgeoefend (→ Warenwet).Gezondheidsstoornissen door v. (alimentaire intoxicaties)
Wanneer men de gevallen voorbij ziet, waarin de bijzondere gevoeligheid van een persoon voor een in het algemeen onschadelijk voedingsmiddel (bijv. aardbeien) de oorzaak is van de schadelijke werking, en ook de gevallen van overmatig gebruik (alcohol, koffie), moeten deze gezondheidsstoornissen hoofdzakelijk worden toegeschreven aan bedorven of op eenigerlei wijze geïnfecteerde voedingsmiddelen. De bacteriën vinden op de meeste onzer spijzen een geschikten voedingsbodem en vermeerderen zich bij bederf in die mate, dat zij een ernstige darm vergiftiging kunnen veroorzaken. Als ziekteverwekkers moeten vooral de paratyphus B.-bacillen en de B. enteritidis genoemd worden. De toxinen, die bij het bederven van voedingsmiddelen, vooral van vleesch en visch, gevormd worden, kunnen zeer ernstige vergiftigingen ten gevolge hebben. → Botulismus. Ook kunnen deugdelijke voedingsmiddelen met pathogene bacteriën geïnfecteerd zijn, zoodat zij alleen als overbrenger van ziekten dienen. Melk en vooral water zijn zoodoende dikwijls de oorzaak van een typhusepidemie. Behalve op deze bacterieele infecties moet nog gewezen worden op infecties met dierlijke parasieten, zooals ingewandswormen en de trichineninfectie.
Een geheel andere vorm van gezondheidsstoornissen door voedingsmiddelen zijn de zgn. deficiëntieziekten. Dat zijn die ziekten, die het gevolg zijn van een onvolledig diëet. In de eerste plaats denke men hier aan vitaminegebrek. Bij onze gemengde voeding is rachitis de eenige ernstige avitaminose. Zij wordt veroorzaakt door gebrek aan vitamine D. Behalve avitaminosen zijn er nog andere deficiëntieziekten.
Zoo worden kropgezwellen toegeschreven aan gebrek aan jodium. De studie van deze voedingsstoornissen is nog in een beginstadium. Bosch.