of bacillus botulinus wordt een enkele maal in worst, vleesch-, visch- of groentenconserven gevonden. Hij behoort tot de anaërobe bacteriën, m.a.w. groeit slechts bij afwezigheid van zuurstof.
In het binnenste gedeelte van worst en in conserven vindt de b. dus de omstandigheden, die hij voor zijn groei noodig heeft. De bacillus botulinus secerneert in die conserven een vergift, dat tot de sterkste bacteriegiften behoort en zeer ernstige ziekteverschijnselen kan veroorzaken.
Deze bestaan in hoofdzaak uit verlammingen, die vaak aan de oogspieren beginnen en zich geleidelijk over het verdere lichaam uitbreiden. Daarnaast ontwikkelen zich stoornissen in de speekselsecretie, terwijl in ernstige gevallen blindheid en doofheid kunnen optreden.
Het bewustzijn blijft echter steeds intact. In ernstige gevallen leidt deze vergiftiging tot den dood.In het lichaam van den mensch kan de bacil geen vergift vormen en er zich ook niet in stand houden; hij kan dus uitsluitend schaden door het vergift, dat hij in conserven e.d. gemaakt heeft; de conserven, die met dezen bacil besmet zijn, hebben soms, maar niet altijd, een ranzigen geur of smaak; ook maakt de bacil er wel eens gas in, hetgeen bij het openen van de blikjes gemerkt kan worden.
Tegen de ziekteverschijnselen kan men meestal met succes behandeld worden met inspuitingen van een antiserum.
Wyers.